CPB kritisch over stimuleren bètastudies
Het Centraal Planbureau (CPB) heeft forse kritiek op het beleid van het kabinet om meer mensen te laten afstuderen in zogeheten bètastudies en technische opleidingen. Dat moet ertoe leiden dat meer gedaan wordt aan ontwikkeling en onderzoek (RenD) om het Nederlandse bedrijfsleven bij de tijd te houden. Volgens een donderdag gepubliceerd CPB–rapport is het stimuleren van bètastudies „niet effectief".
Het kabinet lanceerde in december 2003 het Deltaplan bèta/techniek, een actieplan om te bereiken dat de instroom in hogere bèta– en technische opleidingen met 15 procent toeneemt. Bovendien zou het aantal afgestudeerden in die richtingen in 2010 met eenzelfde percentage moeten zijn gestegen.
Volgens het CPB gaat meer dan de helft van de afgestudeerde bèta’s en hoger opgeleide technici niet in RenD werken. Bovendien lijkt er geen sprake van een tekort aan bèta’s, ondanks de zorgen die het kabinet zich daarover maakt.
De ministeries van Onderwijs en Economische Zaken stellen in een gezamenlijke reactie dat het kabinet de ambitie heeft om de investeringen in innovatie en onderzoek te verhogen en dat dit zal leiden tot een toenemende vraag naar bèta’s. Het CPB denkt echter dat zelfs als er meer bèta’s komen, die ervoor zullen kiezen om niet in RenD te gaan werken, als andere banen aantrekkelijker zijn. Het CPB pleit niet voor het stimuleren van het aanbod (meer technici), maar voor het stimuleren van de vraag, dat wil zeggen RenD rechtstreeks stimuleren via bijvoorbeeld belastingaftrek.
Het CPB heeft volgens de ministeries vooral gekeken naar de arbeidsmarkt, maar het rapport „geeft geen inzicht in de problemen die individuele ondernemers, bedrijfstakken en kennisinstellingen hebben". Volgens de werkgeversorganisatie VNO–NCW ervaren bedrijven wel degelijk grote tekorten aan beta–technisch opgeleiden.
De werkgevers wijzen erop dat het CPB op „indirecte wijze" gemeten heeft. Het CPB keek onder meer naar het loonniveau van de bèta’s en technisch opgeleiden en vergeleek dat met andere hoog opgeleiden. Het loonniveau wordt dan gezien als een graadmeter voor schaarste op de arbeidsmarkt. VNO–NCW wijst erop dat het Reearchinstituut voor Arbeidsmarkt en Onderwijs al jaren tekorten voorspelt van mensen met een bèta– of technische opleiding. VNO–NCW pleit voor stimuleren van vraag én aanbod.
De vereniging van universiteiten VSNU erkent dat bèta’s niet altijd op RenD–afdelingen van bedrijven terechtkomen, maar ook in managementfuncties en in het fundamentele onderzoek. Ook dit is van maatschappelijk belang, vinden de universiteiten, die hun opleidingen juist afstemmen op verschillende soorten functies. Volgens de universiteiten is er in de toekomst wel degelijk sprake van een tekort aan bèta’s.