1967: De WAO komt tot stand. Politici verwachten dat uiteindelijk circa 200.000 mensen gebruik zullen maken van de voorziening. In 1986 is het aantal WAO’ers echter opgelopen tot ongeveer 650.000 en het kabinet–Lubbers (CDA en VVD) besluit de maximale uitkering te verlagen van 80 naar 70 procent van het laatst verdiende loon.

1990: „Nederland is ziek", zegt premier Lubbers (CDA) als inmiddels in de WAO 900.000 mensen zitten. Hij dringt aan op ingrijpen. Het plan van het derde kabinet Lubbers (CDA en PvdA) om de rechten van arbeidsongeschikten onder de 50 jaar op een WAO–uitkering te beperken, stuit echter op groot verzet bij de achterban van de PvdA.

1993: Coalitiepartijen PvdA en CDA kunnen het niet eens worden. Besloten wordt bestaande WAO’ers te ontzien, nieuwe gevallen worden wel zwaarder aangepakt en keuringen aangescherpt. In hetzelfde jaar concludeert de parlementaire enquetecommissie–Buurmeijer dat werkgevers en vakbonden er een potje van hebben gemaakt. Sociale partners hebben jarenlang overtollige werknemers in de WAO gedumpt.

1994: Het eerste Paarse kabinet (PvdA, VVD en D66) treedt aan en besluit de WAO aan te pakken door de Ziektewet te privatiseren. Werkgevers worden daardoor (financieel) meer geprikkeld om te voorkomen dat hun werknemers ziek worden. Later komt hier nog de Pemba–boete bovenop. Hierdoor betalen werkgevers een hogere premie naarmate ze meer personeel in de WAO laten verdwijnen.

1999: Het aantal uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid loopt weer op en staatssecretaris Hoogervorst (VVD) van Sociale Zaken wil ingrijpen. Politieke partijen en sociale partners laten het ene na het andere proefballonnetje op. Niemand wil hetzelfde. In opdracht van het kabinet neemt de commissie–Donner de WAO onder de loep.

2001: De commissie–Donner concludeert dat voortaan alleen mensen die „duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn" in de WAO mogen. Gedeeltelijk afgekeurde werknemers moeten vervangende arbeid zoeken. Daarbij moeten ze hulp krijgen van hun werkgevers. Als werknemers na twee jaar nog niet aan het werk zijn, belanden ze in de WW en vervolgens in de bijstand. Het kabinet vraagt de Sociaal–Economische Raad (SER), waarin werkgevers en de vakbeweging zitten, hierover advies.

2002: De SER bereikt een akkoord over een nieuw WAO–stelsel. Tot grote onvrede van sociale partners neemt het tweede Paarse kabinet hun advies niet over, want het wil een strengere opzet van de WAO. Het aantal uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid is weer groeiende. In april wordt de Wet verbetering poortwachter ingevoerd, die zieke werknemers verplicht meer hun best te doen aan de slag te blijven of weer aan het werk te komen. Werkgevers moeten hen daarbij helpen.

2003: Werkgevers en de vakbeweging en het tweede kabinet–Balkenende (CDA, VVD en D66) sluiten in het najaar een akkoord. Daarin belooft het kabinet het SER–advies op hoofdlijnen over te nemen in ruil voor het nagenoeg bevriezen van de CAO–lonen in 2004 en 2005. Volgens de uitkeringsinstantie UWV werpt de Wet verbetering poortwachter zijn vruchten af, waardoor het aantal uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid daalt.

2004: Als het kabinet toch strengere keuringscriteria wil invoeren dan de sociale partners in hun SER–advies voorstaan, ontstaat een groot conflict met de vakbeweging. In de zomer en herfst voeren FNV, CNV en MHP massale acties tegen het kabinetsbeleid. Begin november sluiten kabinet, vakcentrales en werkgevers een sociaal akkoord, waarbij ook het WAO–beleid wordt versoepeld. Volgens het UWV is het aantal WAO’ers eind dit jaar gedaald tot 767.000. Dat komt mede doordat bedrijven niet één, maar twee jaar een zieke werknemer moeten doorbetalen.

2005: Het kabinet besluit in maart de WAO per 1 januari 2006 te vervangen door de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). Alleen volledig arbeidsongeschikten krijgen straks een uitkering. Wie deels kan werken moet met een loonaanvulling aan de slag blijven. Een politiek conflict dreigt nog roet in het eten te gooien, maar na langdurig crisisberaad worden kabinet en coalitie het in de kleine uurtjes van 22 juni eens over een compromis.