APELDOORN - ZOA Vluchtelingenzorg besteedt giften die waren bedoeld voor slachtoffers van de tsunami ook voor andere doeleinden. Dat zegt de organisatie zaterdag in deze krant. Bij de zeebeving in Azië zijn arme mensen het hardst getroffen, zo blijkt uit een rapport van Oxfam/Novib.plattekst (u15,1,0(Alleen al via giro 555 werd in Nederland 200 miljoen euro ingezameld voor hulpverlening na de zeebeving op tweede kerstdag. Het leeuwendeel daarvan wordt besteed in Sri Lanka en in de Indonesische provincie Atjeh.

In deze beide gebieden spelen zich ook gewapende conflicten af. Dit heeft er bij ZOA toe geleid het geld een bredere besteding te geven. „Op Sri Lanka zijn meer oorlogs- dan tsunami-slachtoffers”, legt woordvoerder Kamsteeg uit. „Geld voor slachtoffers van het natuurgeweld verstrekken wij ook aan slachtoffers van oorlogsgeweld.”

De giften hadden echter duidelijk het oormerk van de zeebeving. De organisatie wil dit punt daarom goed „communiceren met de achterban”, aldus Kamsteeg.

ZOA kreeg van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) onder meer 2 miljoen euro van de giro-555-gelden. Volgens SHO-woordvoerster Polly Breur gaat ZOA te vrij om met de gelden. „Het geld dat voor de slachtoffers van de tsunami is gegeven, moet ook aan die slachtoffers worden besteed. Als je in de marge van je werk ook nog gemakkelijk andere mensen kunt helpen, is dat natuurlijk mooi. Maar daarmee verdwijnt ons uitgangspunt niet.”

Ook de brancheorganisatie van goede doelen VFI voelt zich ongemakkelijk bij het beleid van ZOA. „Giften moeten terechtkomen op de plek waarvoor ze zijn geworven”, zegt directeur Gosse Bosman.

Woord en Daad zegt begrip te hebben voor de werkwijze van ZOA, maar zegt zelf een andere koers te kiezen. „Wij vinden dat je als organisatie niet op eigen houtje giften die gegeven zijn voor een bepaald project, kunt doorsluizen naar een ander doel”, aldus humanitair hulpverlener ir. Luuk van Schothorst.

Het dilemma is ook voor Woord en Daad actueel, nu bij de organisatie juist een aanvraag voor 15.000 euro noodhulp uit India is binnengekomen. Bij een verwoestende brand vielen slachtoffers en gingen 200 huizen in vlammen op. „De locatie ligt op slechts 30 kilometer afstand van het tsunami-gebied.” De organisatie zal hiervoor echter geen tsunami-geld gebruiken. Het CBF was niet bereikbaar voor commentaar.

De zeebeving trof arme mensen het hardst, stelt Oxfam/Novib vast. Hun simpele behuizing werd makkelijk weggespoeld en bovendien profiteerden ze niet optimaal van de noodhulp. De vloedgolven raakten de drie zwaarst getroffen landen juist op de arme, zwakke plekken. Arme dorpen in afgelegen gebieden moesten langer op hulp wachten en daar was meestal geen medisch personeel in de directe omgeving.

In Sri Lanka heeft de hulp van de regering zich veelal gericht op zakenmensen en India gaf prioriteit aan vissers boven arbeiders en kleine boeren, constateert Oxfam/Novib.

De wederopbouw levert vooral de mensen in achterstandssituaties problemen op. Al voor de ramp hadden ze geen land, of eigendomsbewijzen zijn verloren gegaan. In Indonesië is een half miljoen mensen door de tsunami verdreven, van wie tot nu toe alleen de rijkeren zich weer wisten te vestigen. Vele duizenden armen wonen nog steeds in noodkampen.

voetnoot (u17(Zie ook pag. 21: ”Verdeling van de overvloed”.