„VN-transport kon Srebrenica niet in”
Het optrommelen van voldoende VN-transportmiddelen voor de evacuatie van vluchtelingen uit Srebrenica in juli 1995 was niet het probleem. Het grootste struikelblok was toegang te verkrijgen tot het door de Bosnisch-Servische militairen gecontroleerde gebied.
Dat verklaarde de toenmalige chef-staf bij de VN-vredesmacht in Sarajevo, de Nederlandse brigade-generaal C. H. Nicolai, vrijdag in het getuigenproces dat is aangespannen door nabestaanden van slachtoffers van de val van de moslimenclave. De nabestaanden proberen via het getuigenverhoor na te gaan of de Nederlandse staat mede aansprakelijk gesteld kan worden voor de moord op meer dan 7500 moslimmannen door Bosnisch-Servische eenheden.
Voor de rechtbank in Den Haag verklaarde Nicolai dat er voldoende transportcapaciteit voorhanden was via het BEVO-transportbataljon van Nederland en België en van twee Pakistaanse bataljons. Toen de toenmalige commandant van Dutchbat-3, overste Karremans, opdracht kreeg de circa 25.000 vluchtelingen op en rond zijn hoofdkwartier in een bepaalde volgorde te evacueren, ging iedereen er nog van uit dat dat een VN-operatie zou zijn, aldus Nicolai.
Maar Karremans kreeg geen toegang voor een VN-konvooi. In plaats daarvan kreeg hij tot zijn grote verbazing te horen dat Mladic alles al zelf had geregeld.
Nicolai vertelde voorts dat toen de Nederlandse regering zich na de val van de enclave steeds meer zorgen ging maken over het lot van de mannen op de ’compound’, hij Karremans had gebeld met de opdracht niet mee te werken aan de afscheiding van de mannen. Hij kreeg toen echter van de commandant te horen dat „dat niet meer zo relevant was”, omdat er nauwelijks meer weerbare mannen op de basis waren. Het ging bijna uitsluitend om bejaarde mannen en jongetjes. Nicolai concludeerde daaruit dat het om een „non-probleem” ging.
Uit de woorden van de VN-generaal bleek verder dat hij niet had geprotesteerd bij de Serviërs toen hij er achter kwam dat Mladic de evacuatie zelf zou uitvoeren. Opvallend was verder zijn uitspraak dat hij blij was met de steun van (toenmalig) minister van Defensie Voorhoeve voor de evacuatie. Het was politieke steun voor het meewerken aan etnische zuivering van het gebied, hetgeen inging tegen de VN-lijn, aldus Nicolai. Overigens sprak Voorhoeve zijn steun uit in de veronderstelling dat de evacuatie een VN-operatie zou zijn.