Dat blijkt uit een schatting van de BorstkankerVereniging in samenwerking met adviesbureau McKinsey. De vereniging heeft niet onderzocht waarom veel artsen kennelijk de bestaande behandelingsrichtlijn voor borstkanker niet volgen en geen Herceptin voorschrijven aan vrouwen die het middel wel zouden moeten krijgen. Ze vermoedt dat de verklaring moet worden gezocht in de hoge kosten van het middel en de manier waarop het in de ziekenhuizen wordt gefinancierd.

De vereniging heeft een schatting gemaakt van het aantal vrouwen met deze vorm van borstkanker in het jaar 2004 en kwam op 928. Uit de verkoopgegevens van Roche, de fabrikant van Herceptin, is af te leiden dat naar schatting 363 patiënten daarmee behandeld zijn. Uit het onderzoek blijken grote verschillen per provincie. In Friesland krijgt maar 6 procent van de patiënten die met trastuzumab zou moeten worden behandeld, het middel daadwerkelijk. In Zeeland ligt dat percentage op 86.

De vereniging pleit voor afspraken tussen overheid, verzekeraars, ziekenhuisdirecties en artsen over navolging van de vastgestelde behandelingsrichtlijn en bekostiging van het medicijn.

Herceptin is een zogeheten monoklonaal antilichaam. Het is een eiwit (een antistof) vervaardigd met slimme technologie. Het eiwit bindt zich aan één bepaald molecuul op de celmembraan (een receptor of bindingsplaats). Dat molecuul, ook een eiwit, is de groeifactor HER-2. Deze groeifactor bevindt zich bij een op de vijf vrouwen met borstkanker op verschillende plaatsen op de celmembraan van de tumorcellen.

Of vrouwen de groeifactor hebben, is door middel van onderzoek eenvoudig te bepalen. In de huidige behandelrichtlijn staat dat bij alle vrouwen met borstkanker dient te worden onderzocht of de groeifactor bij hen aanwezig is. Een dergelijke test kost 100 euro. Nogal wat artsen zien echter af van de test omdat het ziekenhuis waar zij werken geen geld heeft voor een eventueel noodzakelijke behandeling met Herceptin. De betrokken vrouwen worden meestal niet ingelicht en worden ook niet doorverwezen naar een ander ziekenhuis dat een ruimer budget heeft.

Herceptin is momenteel geregistreerd voor HER-2-positieve vrouwen die zijn geopereerd aan borstkanker en bij wie na verloop van tijd uitzaaiingen zijn ontstaan. Zij komen volgens de richtlijn in aanmerking voor een behandeling met Herceptin of voor Herceptin in combinatie met docetaxel (merknaam Taxotere) of paclitaxel (merknaam Taxol). In plaats van Taxotere en Taxol zijn overigens ook andere kankerceldodende middelen mogelijk.

Een behandeling met Herceptin kost per patiënt 30.000 tot 35.000 euro. Het aantal vrouwen met borstkanker dat voor deze behandeling in aanmerking komt, schommelt tussen de 1500 en de 2000 per jaar. Dat kost jaarlijks 45 tot 70 miljoen euro.

Herceptin staat samen met nog een aantal andere medicijnen op de lijst van dure geneesmiddelen. Dat betekent dat ziekenhuizen momenteel via onderhandelingen met de betrokken zorgverzekeraars van patiënten maximaal 75 procent van de kosten kunnen terugkrijgen. Welk percentage uiteindelijk wordt bereikt, hangt af van het verloop van de besprekingen.