Onderzoek van de Universiteit Twente toont aan dat de centrale aanname die aan het nieuwe verdeelmodel ten grondslag ligt „fundamenteel onjuist" is.

Vijftien middelgrote gemeenten hadden de universiteit verzocht de nieuwe verdeelsleutel te onderzoeken. Namens hen presenteerde wethouder T. de Weger van Enschede het onderzoek maandag in Den Haag.

De vijftien gemeenten hadden al eerder in een brief aan de Tweede Kamer aan de bel getrokken, omdat de manier waarop Van Hoof het geld wil verdelen volgens hen gemeenten aan de bedelstaf brengt. Sommige krijgen miljoenen euro’s minder en moeten geld voor het betalen van bijstandsuitkeringen ergens anders binnen hun begroting zien te vinden. „Daarmee dreigt de bedelstaf", aldus De Weger, wiens gemeente Enschede volgend jaar 8 miljoen euro minder aan bijstandsgeld van het Rijk zou krijgen. Leiden, ook een van de vijftien, zou er 4 miljoen bij inschieten.

De nieuwe Wet werk en bijstand, die vorig jaar januari van kracht werd, maakt gemeenten volledig verantwoordelijk voor de bijstand. Zij krijgen daarvoor een vast budget om hen te prikkelen bijstandstrekkers zo snel mogelijk aan het werk te helpen.

Van Hoof wil bij de verdeling van het rijksgeld veel minder uitgaan van het aantal bijstandsgerechtigden in steden, maar meer kijken naar „objectieve criteria’ waaronder de economische situatie in de regio waar een gemeente ligt.

De vijftien gemeentes, die in hun kritiek gesteund worden door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), hekelen vooral de enorme uitschieters in het nieuwe model. De extreemste variëren van 32 procent minder dan in 2003 tot 46 procent meer. Van Hoof kan die uitschieters niet verklaren, aldus De Weger. De onderzoekers van de Universiteit Twente zetten grote vraagtekens bij het nieuwe model. Er wordt te veel gekeken naar de regio waarin een gemeente ligt, en te weinig naar de situatie in de gemeente zelf.

De Weger wijst erop dat de gemeenten in 2004 al samen 300 miljoen op de bijstand hebben bespaard. De vijftien pleiten ervoor de herverdelingsplannen vier jaar te bevriezen en daarna opnieuw te kijken of de wet gemeenten al voldoende prikkelt mensen uit de bijstand te halen.