Deuren gevangenismuseum geopend
Het nieuwe gevangenismueum in het Drentse Veenhuizen is dinsdag onder grote belangstelling geopend. Honderden mensen keken toe hoe E. Mulock-Houwer van het ministerie van Justitie haar vingerafdruk zette, waarna de deuren open gingen. Eigenlijk zou minister Donner het museum openen, maar hij moest kamervragen beantwoorden.
Het museum is gehuisvest in een oude gevangenis. De verbouwing kostte 7,2 miljoen euro en is betaald door het ministerie, de provincie en de gemeente. Het dorp Veenhuizen is voortgekomen uit een 19e eeuws gesticht. Ook nu staat er nog een penitentiaire inrichting. Bestuursvoorzitter J. van der Meijs hoopt op 60.000 bezoekers per jaar. In het museum werken zes vaste krachten en 130 vrijwilligers.
De drukte rondom het nieuwe gevangenismuseum vormde dinsdag een scherp contrast met de stilte rond het Huis van Bewaring en de Penitentiaire Inrichting (P.I.) ernaast.
Tientallen mensen lopen het museum in en uit, terwijl honderd meter verderop hoge hekken en dikke muren gevangenen van de buitenwereld afsluiten. Het gebouw dat vroeger een werkvoorziening voor gevangenen was, is nu alleen nog bedoeld voor brave burgers.
Bij binnenkomst moeten bezoekers door een sluis met hekken. Zo kruipen ze meteen in de denkbeeldige huid van gevangenen. In het eerste gedeelte is een tentoonstelling over straffen tussen 1600 en 1900: het schavot, lijfstraffen, oude handboeien en een oude dwangbuis.
Het gebouw zelf stamt uit 1823, toen de Maatschappij van Weldadigheid er een gesticht neerzette voor arme mensen en landlopers. Die moesten daar wonen en werken. Ook begeleiders woonden in de inrichting, en zo ontstond langzaam de kern van het latere dorp Veenhuizen. In 1900 werd een nieuwe gevangenis gebouwd. Vanaf die tijd diende het gebouw als werkgesticht, dat in 2003 de deuren sloot.
Aan de andere kant van de congreszaal zijn cellen nagebouwd. De deuren zijn van dik hout of stevig metaal, veelal gemaakt door gedetineerden zelf. Net zoals het bureau van de directeur. Ook al was het altijd hun gebouw, tegenwoordig mogen gevangenen er niet meer komen. Zij verblijven in de P.I., waar na zes uur ’s avonds de celdeur op slot gaat.
Vrijwilligers lopen rond, die uit de eerste hand iets kunnen vertellen over het leven van gedetineerden. „Mijn vader was in de jaren zeventig commandant van het gesticht en had daar een tuinman van, net zoals de meeste ambtenaren. De mensen, of ze nu kort of lang gestraft waren, werden hier aan het werk gezet. Zo ontdekten wij dat die ’gevaarlijke’ criminelen ook maar gewone mensen zijn”, aldus M. Walters.