Uylenbroek begon in 1986 als zelfstandig ondernemer met het keuren van attractietoestellen. Daarvóór werkte hij als scheepswerktuigkundige op de grote vaart en als preventief inspecteur bij chemieconcern Dow Chemical.

„Toen ik met de attractieparken begon, dacht ik: Als ik een beetje beslagen ten ijs wil komen, moet ik me vast eerst door een dik pakket aan voorschriften en vereisten heenworstelen. Maar mijn mond viel open: Er was op dat gebied helemaal niets.”

De uitbaters van attractieparken waren van goede wil, zegt Uylenbroek. „Maar van preventief onderhoud hadden ze weinig kaas gegeten. In het winterseizoen, als de activiteiten stillagen, haalden ze de fabrikant erbij. Die haalde elk toestel uit elkaar, zette het goed in het vet - en dat was het. De aspecten van het veiligheidsbeleid die er echt toe deden, werden systematisch over het hoofd gezien.

De meeste parkeigenaren zijn begonnen met mobiele attracties, net als de kermisexploitanten. Toch is er een groot verschil. Een kermisexploitant bouwt zijn toestellen op, en breekt ze weer af als het hele circus achter de rug is. Uitbaters van attractieparken zetten ze neer voor enkele tientallen jaren. Allemaal leuk en aardig, maar het betekent wel dat je de fundering en de stabiliteit van de dragende constructies goed in de gaten moet houden. Daar ontbrak het wel eens aan.”

Verrot
Uylenbroek kan zich nog goed herinneren hoe hij en zijn kinderen, samen met een oud-collega van Dow Chemical en diens gezin, een wandeling maakten door een groot attractiepark. „Die man zei: Nou, qua veiligheid hebben ze het hier wel goed voor elkaar, niet? Ik zei: O ja, kijk eens naar die houten fundering daar. Die bleek totaal verrot.”

Twee ongevallen in parken staan Uylenbroek nog helder voor de geest, een in Nederland en een in België. „In België kwamen drie kinderen om, puur door gemakzucht. Ik was pas in het park geweest om er een slingerbrug te keuren, boven een diepte van 12 meter. De brug was gebouwd van roestvast staal. Daarom dacht de uitbater er voorlopig geen omkijken naar te hebben. Toch vertoonde hij duidelijk sporen van slijtage.”

Het rapport dat Uylenbroek opstelde, verdween in een la. „Nog geen week later stortte de brug neer en waren die kinderen dood.”

Het ongeval in Nederland vond plaats in attractiepark Duinrell in Wassenaar. „Er was een jongen bij betrokken die de handstand deed op de Engelse schommel. Zo’n ding zwiept behoorlijk, dus binnen de kortste keren viel hij eraf. Net toen de schommel weer zijn kant op kwam, krabbelde hij overeind. Hij werd vol in zijn nek geraakt en ligt nu al twaalf jaar verlamd op bed. Kort daarna is de schommel verwijderd.”

Daling
Na het in werking treden van het Besluit Veiligheid Attractie- en Speeltoestellen besloot de Keuringsdienst van Waren in tien jaar tijd alle speelplaatsen en attracties in Nederland te inspecteren. Twaalf procent van de 1200 attractietoestellen op kermissen en in pretparken voldeed in 2001 niet aan de keuringseisen.

Het aantal ongelukken in pretparken is na de komst van het besluit gedaald. Turfde de keuringsdienst in 1997 jaarlijks nog 3300 incidenten met attractietoestellen, volgens een recente opgave is dat aantal gedaald tot zo’n 800 per jaar.

Uylenbroek beschouwt de daling als het gevolg van het veiligheidsbesluit uit 1997. Toch is hij kritisch over de inhoud ervan. „Er staat dan wel dat zoveel toestellen moeten worden onderworpen aan een jaarlijkse keuring en zoveel aan een tweejaarlijkse, maar harde normen waar ze na de keuring aan moeten voldoen, zijn er niet. Daarom zeg ik: Het veiligheidsbesluit is vlees noch vis. Ik zie het eerder als een fiets waarmee je als keuringsinstantie wel kunt trappen, maar niet kunt sturen.”