Publieke omroepen moeten zich in de toekomst alleen richten op opinie, debat en achtergrondinformatie. Een van de drie televisienetten moet een jeugdzender worden. Omroepen mogen ook educatieve en culturele programma’s maken, maar ze krijgen dan wel concurrentie van andere productiemaatschappijen en stichtingen. Dat staat in een plan van Van der Laan dat donderdag uitlekte.

Als omroepen alleen opinie-, debat- en achtergrondprogramma’s maken, krijgen ze ongeveer eenderde van het budget dat ze nu ontvangen. Ze kunnen extra geld krijgen als ze de concurrentieslag voor het maken van educatieve en culturele programma’s winnen. De omroepen krijgen samen jaarlijks ruim 200 miljoen euro van het Rijk.

Het plan van de staatssecretaris moet nog in het kabinet ter sprake komen. Dat zal waarschijnlijk over twee weken gebeuren. Daarna is de Tweede Kamer aan zet.

De coalitiefracties in de Tweede Kamer reageren verdeeld op het uitgelekte plan. D66-kamerlid Bakker, een partijgenoot van de staatssecretaris, is enthousiast. De VVD wilde niet reageren.

CDA-kamerlid Atsma ziet niets in de voornemens van Van der Laan. „Dit klinkt me niet als muziek in de oren. We hebben net voor Pasen afspraken gemaakt en daar stond niets in over budgetdaling of een jongerenzender. Ik verwacht een buitengewoon ingewikkelde discussie”, aldus Atsma. Hij geeft zijn definitief oordeel pas als het kabinet een standpunt heeft ingenomen.

Van der Laan heeft voor het invoeren van haar plan de steun van het CDA nodig. De PvdA-fractie wil het huidige bestel in grote lijnen handhaven. Dat wil het CDA eigenlijk ook. De christen-democraten zullen naar alle waarschijnlijkheid niet verder willen gaan dan zeven weken geleden in het paasakkoord met VVD en D66 is overeengekomen.

Kern van de afspraak over het publiek bestel is dat de omroepverenigingen zich alleen met het maken van programma’s mogen bezighouden. Een raad van bestuur bepaalt welk programma op welk tijdstip de lucht in gaat.

Door deze structuur krijgen de omroepen beduidend minder macht. Dat was voor het CDA al een flinke concessie.