Willem Jan Otten (1951) hoort niet bij het kleine kringetje van christelijk-literaire auteurs, maar zijn werk wordt door christelijke literatuurliefhebbers niet zonder reden met belangstelling gevolgd. In zijn gedichten, essays, toneelstukken en romans worstelt hij met vragen van geloof en zingeving, meer dan ooit sinds zijn bewuste overgang tot de Rooms-Katholieke Kerk in 1999.

In de roman ”Specht en zoon” vertelt hij het verhaal van een kunstschilder die van een rijke industrieel de opdracht krijgt het portret van zijn gestorven zoon te schilderen. De bedoeling is dat hij die zoon met zijn schilderij weer tot leven wekt - een opdracht die grandioos mislukt. Maar daarmee is het boek niet afgelopen: de schilder krijgt een nieuwe kans.

”Specht en zoon” is geen vroom boek, integendeel, de hoofdpersoon bekijkt pornovideo’s, pleegt overspel en offert zijn talent aan de smaak van de massa. Otten schroomt niet om via de zondige werkelijkheid van de twijfelende, zoekende kunstenaar te laten zien hoe het komt dat zijn opdracht mislukt. Maar hij biedt ook uitzicht op verlossing. „Dit boek gaat over geloven”, stelde de auteur zelf nadrukkelijk in zijn reactie op de prijs.

De Libris-jury, onder voorzitterschap van Martijn Sanders, had echter geen aandacht voor die onderliggende boodschap van het boek, en evenmin voor de christelijke symboliek. Aan de bekroning liggen andere overwegingen ten grondslag: „”Specht en zoon” is niet minder dan een briljante roman, omdat de schrijver het schijnbaar onmogelijke waarmaakt: hij vertelt zijn verhaal vanuit het perspectief van het te beschilderen doek. En het moge duidelijk zijn: dat doet hij met verve.”

Door het ongewone vertelperspectief weet Otten de wording van een kunstwerk van wel zeer nabij voelbaar te maken, vindt de jury. „Maar ook biedt het de schrijver de gelegenheid om speels en luchtig de dilemma’s en strevingen onder woorden te brengen van de scheppende artiest, die laveert tussen principes en concessies. (…) Otten heeft met zijn roman een intellectuele exercitie van formaat geleverd die de lezer nog lang naar adem zal doen happen. Des te opmerkelijker dat ”Specht en zoon” óók nog eens een roman is die licht en sprankelend is, en de lezer geen seconde aan ingewikkeld maakwerk doet denken.”

Grote bewondering voor de techniek van de schrijver dus, en waardering voor zijn streven om het wezen van kunst bloot te leggen. Dat alles is volgens de jury de prijs van 50.000 euro waard. Maar geen woord over de richting die het verhaal wijst. Of het moest die ene zin aan het slot van het juryrapport zijn, waarin staat dat ”Specht en zoon” de lezer verrijkt „met iets wat hij nog niet kende en waarover hij voorlopig ook niet uitgedacht zal zijn.”

Aan de andere kant: het christelijke gedachtegoed van de schrijver heeft voor de jury niet belemmerend gewerkt. Zo bezien is het opmerkelijk en bemoedigend dat de belangrijkste literaire prijs van het land dit jaar gaat naar een boek dat -te midden van alle eigentijdse, individualistische literatuur- schittert door zijn gerichtheid op de ander, de Ander.