Dat is de belangrijkste conclusie van het rapport ”Vertrouwen in de buurt”, dat de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) woensdag heeft gepresenteerd in Rotterdam. Het rapport werd woensdagmorgen aangeboden aan minister Pechtold in het buurthuis van de Rotterdams wijk Schiemond. Voor deze locatie was gekozen omdat in Schiemond volgens de WRR blijkt waartoe kleinschalige initiatieven, die gedragen worden door de buurt, in staat zijn. Het gevoel van veiligheid in de wijk van deelgemeente Delfshaven is de laatste jaren fors toegenomen.

De buurt moet sociaal heroverd worden, is de boodschap van de WRR voor bestuurders en beleidsmakers. Vertrouwen is daarbij het sleutelwoord. In hun eigen buurt hebben mensen het vertrouwen dat problemen daadwerkelijk worden aangepakt namelijk verloren, aldus de opstellers.

De buurtbewoner zelf moet centraal staan in de aanpak van met name achterstandswijken in grote steden, vinden de opstellers. „Als bewoners tegen kleine criminaliteit een eerste verdedigingslinie vormen, wordt de veiligheid verbeterd. En een goede buur blijft sociaal gezien beter dan een verre vriend, of een nog verdere instantie. Daarnaast voelen we ons ook meer op ons gemak binnen sociale netwerken omdat we dan ergens bijhoren.”

De WRR zet twee sporen uit voor gemeenten om de leefbaarheid in de buurt te verbeteren. Het eerste spoor is de „sociale herovering”, die de geloofwaardigheid van de makers en de uitvoerders van beleid moet herstellen. Daarbij is dus actie van de bestuurders vereist. Zij moeten hun afspraken nakomen. Bij het tweede spoor gaat het om het stimuleren van acties uit de buurt zelf, „een kansgedreven beleid dat bewoners verleidt om in actie te komen, omdat het inspeelt op hun behoeften en kwaliteiten en bovendien de ruimte laat om de eigen buurt in te kleuren.”

Er is tot nog toe te weinig sprake van gecoördineerd beleid bij gemeenten, oordeelt de WRR. „Veel gemeenten en sociale spelers missen daardoor kansen om een aanmerkelijke maatschappelijke meerwaarde te realiseren.” Willen gemeenten wel zo’n meerwaarde, dan moeten ze zich wel voorbereiden op een cultuuromslag in de eigen organisatie. „Het gaat om een andere manier van denken en doen. Benoem daarom sterke trekkers en rugdekkers. Experimenteer met nieuwe vormen van bewonerbetrokkenheid, die burgers ruimte bieden om hun eigen buurt in gezamenlijkheid in te kleuren.”