Een rehabilitatie van de man die vaak misprijzend op zijn merites wordt beoordeeld. Dit lijkt de teneur van de publicatie van Dorine Hermans. „Schoksgewijs rekte hij de grenzen van zijn koninklijke positie op. Tot profijt van de jongere Oranje-generatie, tegenwoordig. Niet alleen zijn zonen, maar ook prins Willem-Alexander wijzen hem tegenover journalisten aan als voortrekker”, aldus Hermans.

Het is Pieter van Vollenhoven zeker niet voor de wind gegaan. Een jarenlange worsteling van de ”burger aan het hof” ging daaraan vooraf. Achter de schermen gaf de keuze van prinses Margriet voor Pieter indertijd evenveel consternatie als die van prinses Irene, prinses Beatrix en, later, prins Willem-Alexander. Met dien verstande dat het debat rond Van Vollenhoven discreet werd gevoerd. Het boek van Hermans baseert zich op uitlatingen van ongeveer honderd ooggetuigen die zij aan de tand voelde. Zij kwamen ook uit de directe omgeving van Van Vollenhoven, die het boek overigens niet autoriseerde. Wel gaf hij de lijst van namen van personen die hem persoonlijk kennen en werkte hij mee aan de hoofdstukken over zijn werk. Voor de rest was Hermans aangewezen op de bronnen en haar eigen interpretatie.

Uit vraaggesprekken blijkt dat prinses Beatrix en prinses Margriets oma, prinses Armgard, zich fel kantten tegen het huwelijk met mr. Pieter van Vollenhoven. Ze vonden dat hun zus en kleinkind met een adellijk iemand in de echt moest treden. Koningin Juliana koos partij voor haar dochter. Toen de verloving uiteindelijk doorging, was dat tot groot ongenoegen van prinses Beatrix. Prins Bernhard vond Pieter, toen 26, te jong en te onervaren. Zelfs de onconventionele prinses Irene, toen al getrouwd met een carlist, steunde de ’tegenstanders’.

Dezelfde partijen die tegen het huwelijk waren, keerden zich ook tegen een titel voor Pieter van Vollenhoven. Om verschillende redenen. Koningin Juliana was in haar sas met een burger aan het hof. Het andere kamp verzette zich ertegen dat Van Vollenhoven een adellijke titel zou krijgen. Sedertdien zou Pieter van Vollenhoven zijn titel van meester in de rechten blijven voeren, iets waar hij zelf achter stond.

Niettemin werd het huis van Oranje opgescheept met een zeer vasthoudend heerschap, zo blijkt uit het boek. De publieke rol die de echtgenoot van prinses Margriet gaandeweg zou vervullen, stond soms haaks op de opvattingen van koningin Beatrix. Bij tijd en wijle werd er flink gebakkeleid. Toch had Paleis Noordeinde het Apeldoornse paar, dat in een villa bij Paleis Het Loo woont, hard nodig voor de representatieve verplichtingen, die het dan ook met verve op zich heeft genomen. Pieter boog het hoofd niet en bleef zichzelf. Hij verwierf zich daarmee een heel eigen plaats aan het hof, zonder af te zien van zijn eigen leven. Daarmee baande hij de weg voor de generatie Máxima, Laurentien, Annette en Marilène. „De tijden veranderen”, zei VVD’er Wiegel gisteren tijdens de presentatie. „Wat voor de oorlog niet kon, kon in de jaren zestig wel, maar nu niet meer. Zo gaat het nu eenmaal.” Ook het koningshuis past zich aan aan de omstandigheden die de tijd vereisen. Pieters liefde voor Margriet heeft hem erdoor geholpen. „We zijn er samen uitgekomen, M. (duidt op Margriet, MvB) en ik. Maar ik kan er emotioneel van worden wat het heeft gekost. Alleen vanwege M. zou ik het weer overdoen. Morgen”, verklaarde mr. Pieter van Vollenhoven in mei 1998 tegen een vriend.