Wie realiseert zich het aandeel van het Russische leger in de geallieerde overwinning op nazi-Duitsland? Volgens de Russische ambassadeur in Nederland lang niet iedereen. Voor hemzelf lijdt het geen twijfel: Europa heeft veel aan de Russen te danken. Iets meer waardering voor zijn landgenoten zou daarom niet misstaan, vindt hij.

Om die waardering te voeden, opende hij woensdagavond in het Haagse stadhuis een expositie van 65 foto’s. Ze tonen de rauwheid van het soldatenleven aan het front. Volgens de ambassadeur vertellen de foto’s het verhaal van helden die zich gaven voor de vrijheid. „Graag nodig ik u uit de oorlog te bekijken vanuit hun perspectief. Bedenk daarbij dat de oorlog in geen land zo veel slachtoffers eiste. Zo’n 27 miljoen mensen vonden de dood”, zegt hij.

Foto’s van Oekraïense partizanen, luchtdoelschutter Tatiana Sjmorgoenavo, scherpschutter Anastasia Stepanova en geneeskundig instructeur Jelena Kovaltsjoek laten zien dat vrouwen een grote rol speelden, zowel in het Russische leger als in het verzet. De een speelde een heldenrol door honderden gewonde soldaten en officieren van het slagveld te slepen, de ander schakelde tientallen tegenstanders uit met het geweer.

Van de 65 foto’s zijn er 2 gemaakt door de legendarische, na de oorlog bekritiseerde oorlogsfotograaf Chaldej. De een toont de oversteek van het eerste Wit-Russische front over de rivier de Oder, de ander een delegatie mariniers van de noordelijke vloot.

Grote blikvanger is de geënsceneerde foto van de Russische militair die in Berlijn het vaandel hijst op de overwonnen Rijksdag. „Prachtig”, zegt een bezoeker, „maar wel een plaatje met een verhaal. Op de oorspronkelijke foto draagt die militair vier geroofde horloges om zijn pols. Die zijn later weggeretoucheerd.” De man is geschiedenisleraar in Hilversum, maar bezoekt de expositie vooral als oud-Hagenees.

Alexander Rylov, lid van de Russische ambassaderaad, prijst de belangstelling die het Nederlandse onderwijs voor de oorlog aan de dag legt. „Jullie lesboeken bevatten veel informatie over wat er is gebeurd. Helaas blijft de rol van onze militairen wat onderbelicht. Nederlanders hebben het altijd over de wereldoorlog, maar voor ons was het een vaderlandse strijd. Bijna elke familie is wel getroffen.”

Aan foto 57, ”Artilleristen van het derde Wit-Russische front nemen de vijand onder vuur”, bewaart Rylov persoonlijke herinneringen. „Mijn vader was bij de artillerie. Hij heeft gevochten in de slag om Moskou, daarna bij Koersk, Kaliningrad en in de Baltische Staten.”

Ook organisator Vadim Blaustein hoopt dat de bezoekers van de tentoonstelling met andere ogen gaan kijken naar wat zich aan het front heeft afgespeeld. „We praten per slot van rekening over militairen die hun leven gaven voor de bevrijding van de fascistische onderdrukking.”

De uitgebreidere versie die op 9 mei te zien is in Kamp Amersfoort, is volgens Blaustein nog indrukwekkender. „Daar zullen ook foto’s te zien zijn die afkomstig zijn van de ambassades van Wit-Rusland en Oekraïne. Hopelijk zijn dan ook de Russische veteranen present. Ook voor deze tentoonstelling waren ze uitgenodigd. Maar helaas moesten ze afzeggen; ze waren allemaal ziek.”