Voor de meeste Nederlandse boeren en tuinders verandert er nog weinig, constateert LTO. Voor biologische boeren is er wel winst.

Voor hen vervallen een reeks voorwaarden om voor Europese subsidie in aanmerking te komen. Het gaat om regels met betrekking tot blijvend grasland, bufferstroken en bodembedekking. Wat betreft gewasrotatie was er al een uitzondering.

De eisen die nu geschrapt worden, liggen in het verlengde van voorschriften waaraan de biologische landbouw toch al moet voldoen, zei Hansen in een toelichting. „We zijn ervan overtuigd dat die het milieu en het klimaat op een vergelijkbaar niveau beschermen.”

Grasland

De Commissie past ook de definitie van blijvend grasland aan. Tot nu toe heeft grasland die status als het vijf jaar niet geploegd is. Dat wordt verlengd naar zeven jaar. Dat geeft boeren meer ruimte om tijdelijk grasland in hun bouwplan op te nemen.

Lidstaten krijgen meer ruimte om boeren in veenweidegebieden via alternatieve maatregelen te belonen onder de zogeheten ecoregelingen van het Europees landbouwbeleid. Nu geldt daar nog een ploegverbod voor blijvend grasland en een maximale ploegdiepte van 40 centimeter op bouwland.

Verder wil Brussel kleine boeren, met minder dan 10 hectare grond, helemaal vrijstellen van bepaalde beheersvoorwaarden (conditionalliteit). Er komt voor hen ook meer ruimte voor directe betalingen van de overheid, tot 2500 euro per jaar. Nu is het maximum nog 1250 euro. Dit type bedrijven komt in Nederland overigens nauwelijks voor.

Controles

De Commissie wil de administratieve lasten van controles verminderen. Hansen kondigde als nieuw uitgangspunt aan dat boeren voortaan niet vaker dan één keer per jaar met een controle te maken krijgen.

Lidstaten moeten ook eenvoudiger geld kunnen vrijmaken voor boeren die te maken hebben met een natuurramp of dierziekten. De Commissie wil dat lidstaten 3 procent van hun EU-landbouwbudget vrij kunnen besteden aan dit soort crises.

Met de vereenvoudigingen hoopt de Commissie Europese boeren ruim 1,5 miljard euro en overheden 210 miljoen euro jaarlijks te laten besparen. Verdere concrete maatregelen moeten nog worden uitgewerkt.

Voor de Europese verkiezingen van 2024 waren er flinke boerenprotesten in Brussel tegen de Europese regelgeving. Sinds haar aantreden werkt de Commissie aan een pakket om de regels te vereenvoudigen, waarmee ze hoopt dat bedrijven concurrerender kunnen worden.

De lidstaten en het Europees Parlement moeten nog stemmen over het voorstel.

Nederlandse Europarlementariërs reageren wisselend. Volgens Jessika van Leeuwen (BBB) biedt het pakket concrete verlichting, met name voor familiebedrijven. „Boeren moeten zich kunnen focussen op de productie van ons voedsel, niet op papierwerk.”

Korting

Bert-Jan Ruissen (SGP) ziet, waar het om verlagen van de administratieve lasten, nog geen grote tegemoetkomingen voor Nederlandse boeren. Ook mist hij de mogelijkheid voor lidstaten om te zorgen dat er niet gekort wordt op de basispremie. „De laatste tijd lopen boeren aan tegen kortingen op de directe betalingen door enthousiast gebruik van de ecoregelingen. Dit tekort werd de afgelopen jaren door Nederland aangevuld, maar dat mag niet meer vanwege Europese staatssteunregels”, zegt Ruissen.

De SGP’er stelt verder dat de „knellende en verouderde” Nitraatrichtlijn snel moet worden herzien.

Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA) is positief over de versoepelingen voor biologische boeren, maar verder kritisch. „De Commissie wil vooral EU-landen meer flexibiliteit geven om regels nationaal in te vullen. Het is maar de vraag of boeren hier echt mee geholpen worden, maar één ding is duidelijk: EU-landen zullen het milieu in elk geval niet beter gaan beschermen.”

Gerben-Jan Gerbrandy (D66) is verontrust dat de bescherming van water tegen pesticiden nog meer bij de lidstaten wordt gelegd.

„Ik vertrouw de huidige Nederlandse regering totaal niet op het vlak van bestrijdingsmiddelen. Straks mag een BBB-minister bepalen of er wel of niet met gif gespoten mag worden vlak naast een rivier of sloot”, aldus Gerbrandy.