Contant geld is, vanzelfsprekend, altijd een wettig betaalmiddel geweest. Echter: winkeliers hebben de vrijheid om contante betalingen te weigeren.

In bepaalde sectoren komt dat geregeld voor. Zo is het bij een kwart van de parkeergelegenheden niet mogelijk om contant te betalen, constateerde De Nederlandsche Bank (DNB) in hun jaarlijks onderzoek. Ook bij apotheken, bibliotheken en in bioscopen wordt cashgeld vaker geweigerd dan in andere sectoren.

„Je wilt niet dat mensen straks geen patatje of boek meer kunnen kopen omdat ze in het digitale betalingsverkeer niet goed kunnen meekomen” - André Flach, SGP-Kamerlid

De Tweede Kamer heeft deze week besloten dat er een wettelijke plicht gaat gelden om contante betalingen te accepteren. De wetswijziging kwam er op initiatief van SP en SGP. PVV, NSC, BBB, Denk, FVD en PvdD steunden het voorstel.

De wettelijke acceptatieplicht contant geld gaat gelden voor „alle publiek toegankelijke locaties en organisaties die goederen of diensten aanbieden”. Winkels mogen geen pin-onlybeleid meer voeren. Ook kunnen mensen die vrezen dat het op termijn niet meer mogelijk wordt om contant te betalen, opgelucht ademhalen.

„Het is heel belangrijk dat kwetsbare groepen zo goed mogelijk mee kunnen doen in onze maatschappij”, zegt SGP-Kamerlid André Flach. „Je wilt niet dat mensen straks geen patatje of boek meer kunnen kopen omdat ze in het digitale betalingsverkeer niet goed kunnen meekomen. Mensen moeten daarnaast ook gewoon zelf kunnen kiezen hoe ze willen betalen.”

Ook wijst Flach erop dat je altijd op contant geld moet kunnen terugvallen bij storingen. „Als de pinapparaten niet werken en je kunt niet contant betalen in de supermarkt, dan zit je bij wijze van spreken gewoon zonder eten. Contant geld is een belangrijke en betrouwbare back-up.”

Een deel van de winkeliers, ondernemers en dienstverleners zal hun betaalbeleid moeten aanpassen. Voor de overgrote meerderheid verandert er niets. Uit de cijfers van DNB blijkt dat 96 procent contant geld accepteert. Dit getal is al een aantal jaar stabiel.

Pompstations

Om te voorkomen dat onbemande pompstations in de problemen komen, hebben SP en SGP de mogelijkheid opengelaten om uitzonderingen te maken. Als het vanuit het oogpunt van „veiligheid en uitvoerbaarheid noodzakelijk” is, dan biedt de wet een ontsnappingsclausule.

Daarvoor is echter aanvullende regelgeving nodig. Minister Heinen (Financiën) zal daarmee aan de slag moeten, om te voorkomen dat het betaalbeleid bij onbemande pompstations in strijd is met de wet.

Op dit moment is nog niet besloten wanneer de wettelijke acceptatieplicht van kracht wordt. De wet moet eerst nog door de Eerste Kamer worden behandeld. Daarna is het aan minister Heinen om per koninklijk besluit te bepalen wanneer de wet ingaat.

Gemeenteloket

De acceptatieplicht contant geld geldt niet voor de overheid. Gemeenten hoeven hun betaalbeleid dus niet aan te passen. In de praktijk is het vaak beperkt mogelijk om bij het gemeenteloket met brief- of muntgeld te betalen.

Zo is het bij de gemeente Groningen de bedoeling dat er eerst een telefonische afspraak wordt gemaakt. Vervolgens kan er alleen op woensdagochtend, met gepast geld, tot een maximumbedrag van 750 euro, contant worden afgerekend.

Een wettelijke acceptatieplicht contant geld speelt ook in Europees verband. De Europese Commissie deed vorig jaar een voorstel om een Europese wettelijke acceptatieplicht in te voeren. Het EU-voorstel ging vergezeld van wetgeving die een toekomstige digitale euro mogelijk maakt.

Tot op heden accepteerden winkeliers en dienstverleners contant geld op vrijwillige basis. Zo is het Covenant Contant Geld van kracht: een vrijwillige overeenkomst tussen banken, ondernemers, consumenten, DNB, Brink’s en Geldmaat met als doel dat contant geld beschikbaar en bruikbaar blijft.