In het tweede kwartaal van dit jaar lieten de Duitsers opnieuw een kleine krimp zien van 0,1 procent. De krimp is zorgelijk, maar nog zorgelijker is dat een ommekeer op korte termijn niet voor de hand ligt. Het Internationaal Monetair Fonds voorspelde afgelopen zomer een totale groei van 0,2 procent voor dit jaar, tegen bijvoorbeeld 0,9 procent voor de eurozone, 2,6 procent voor de Verenigde Staten en 5 procent voor China. Wat is er aan de hand bij onze oosterburen?

De pijn zit vooral in de maakindustrie. Die vormt in Duitsland een veel groter deel van de totale economie dan in andere grote landen. Zo draagt de industrie in Duitsland een kleine 20 procent bij aan het nationaal inkomen, in de VS is dit ruim 10 procent.

De mondiale vraag naar voor Duitsland belangrijke producten zoals auto’s, machines en chemicaliën staat onder druk, onder meer vanwege de groeivertraging in China. De exportgerichte productiesector in Duitsland wordt daardoor harder getroffen dan in andere landen. Gevolg is dat de orderportefeuilles blijven slinken en de voorraden toenemen.

Inmiddels groeit ook het aantal faillissementen, net als het aantal bedrijven dat van plan is om stevig te saneren. Dit zou de economie verder kunnen schaden, want als hierdoor de werkloosheid oploopt, krijgt de toch al zwakke particuliere consumptie nog een extra tik. De angst onder consumenten zit er goed in, want volgens Duitse marktonderzoekers zijn consumenten de afgelopen maanden aanmerkelijk somberder geworden over hun loonvooruitzichten en minder geneigd om grote aankopen te doen.

Ook de blijvend hoge energieprijzen spelen een rol, omdat veel sectoren in de Duitse economie veel energie verbruiken. Bijvoorbeeld in de metaal- en chemiesectoren. Hoewel de energieprijzen sinds de piek in 2022 flink zijn gedaald, kan de Duitse industrie moeilijk concurreren met landen waar de energieprijzen veel lager liggen. Daar komt nog bij dat Duitsland in de toekomst voor een grote uitdaging staat als het gaat om de afhankelijkheid van de auto-industrie, waar forse verschuivingen zichtbaar zijn.

De situatie bij de oosterburen betekent ook slecht nieuws voor Nederland. Hoewel de afhankelijkheid van Duitsland voor de export is afgenomen, is het nog steeds de belangrijkste handelspartner van Nederland. „Als Duitsland niest, is Nederland verkouden”, zo luidt nog steeds een bekend gezegde. Toen de Duitse economie zo’n twintig jaar geleden eveneens stagneerde, werd Duitsland door economen „de zieke man van Europa” genoemd. Het is dan ook zorgelijk dat deze term weer regelmatig de kop opsteekt.

De auteur is econoom bij De Nederlandsche Bank. Hij schrijft op persoonlijke titel.