In het park bij de Orangerie in Thiers komen oranje hoeden en Nederlandse vlaggetjes uit grote shoppers. Over het veld verspreid liggen oud-Hollandse spelletjes zoals zaklopen en spijkerpoepen. Een picknicktafel is gevuld met knutselspullen. Er zijn limonade, roze koeken en stroopwafels. Het lijkt wel Koningsdag. En dat in hartje Frankrijk. De feestelijke middag is georganiseerd door de kerk van Thiers, een stadje in de Auvergne, samen met zeven Nederlandse jongeren, die zich via de Gereformeerde Zendingsbond hebben aangemeld voor deze actieve GZB-Experience-week.

De église réformée évangélique staat in de bovenstad van het grotendeels middeleeuwse Thiers. Het bescheiden gebouw uit 1854 staat op een rots boven een parkeerplaats. Ook al is de groep nu even afgedaald naar het stadspark, dit fungeert als het epicentrum van de Nederlandse missie. Hoewel het gebouw nog niet vervallen is, zijn de gebreken duidelijk zichtbaar: de vale, grote houten toegangsdeuren en het verkleurde plafond binnen geven een armoedige indruk. Maar het ontbrak de kerk aan middelen en mensen om de broodnodige klussen te klaren. Via het kerkverband Unepref (Union Nationale des Églises Protestantes Réformées Évangéliques de France) staat de kerk in contact met de in Frankrijk wonende Nederlandse zendelinge Harriëtte Smit. En zo ging het balletje rollen, waardoor er een vrijwillig klusteam uit Nederland is gekomen om mee te helpen schuren en schilderen. Maar er is ook tijd voor ontspannende activiteiten.

Nieuws in beeld

De predikant (r.) doet mee met de Hollandse spelletjes. beeld Imco Lanting

Noa van der Duijn Schouten geeft de kerkdeur een likje verf. beeld Imco Lanting

Genieten van den goede maaltijd hoort ook bij de GZB-Experience-reis. Harriëtte Smit laat zich opscheppen door de predikant, die ook de taak van de kok op zich nam. beeld Imco Lanting

Miranda van den Berg voorziet het plafond van een laag witte verf. beeld Imco Lanting

Christien voorziet de kerkdeur van een vernislaag. beeld Imco Lanting

Zendelinge Harriëtte Smit versiert roze koeken voor de Hollandse middag in het park in Thiers. beeld Imco Lanting

„De taalbarrière is lastig, maar je staat er versteld van hoeveel je non-verbaal kunt overbrengen” - Ditty Meerkerk, begeleider

Enkele ouders komen met hun kinderen nieuwsgierig op het Hollandse feestje in het park af. De kleintjes storten zich op de spelletjes. Moeders helpen hen in de jutezakken. Sommigen weten duidelijk niet meteen hoe zaklopen gaat. Ze schuifelen wat onhandig en vallen dan op het gras. Aan de picknicktafel babbelen de Nederlanders met gebaren en een paar woorden Frans met de bezoekers. Volgens Ditty Meerkerk uit Bleskensgraaf, die als begeleider met de groep jongeren is meegereisd, is die taalbarrière wel eens lastig, maar toch: „Je staat er versteld van hoeveel je ook non-verbaal kunt overbrengen. En dat is nóg sterker als je één bent in het geloof.”

Overlevingsstand

Voor Harriëtte Smit is het de eerste keer dat ze een missieweek in Thiers organiseert. „De Unepref-kerken zijn klein, verspreid over met name zuidelijk Frankrijk. In totaal gaat het om 54 gemeenten met zo’n 4500 leden. Meer dan de helft staat in de overlevingsstand. Thiers ligt nogal geïsoleerd én heeft maar veertig leden. Deze gemeente worstelt om het hoofd boven water te houden.”

Zelf ondernam de gemeente in Thiers zes jaar geleden nog een andere actie om haar kerk op de lange termijn te behouden. Evangelist Denis Schneller werd aangenomen. Hij kreeg de speciale opdracht mee de kerk zichtbaarder te maken in de straten van het stadje. Met de komst van Schneller en zijn gezin met drie kinderen had de kerk de eerste jonge aanwas in lange tijd. Aan zijn open en hartelijke karakter te zien, gaat zijn bijzondere taak Schneller goed af. Emoties schuwt hij niet. Hij is zichtbaar ontroerd door de aanwezigheid en het enthousiasme van de Nederlanders. „We hebben hier het Licht nodig”, zegt hij. „En dat is precies wat zij hier laten zien deze week.”

„We hebben hier het Licht nodig” - Denis Schneller, evangelist in Thiers

De doordeweekse ochtenden zijn gereserveerd voor het klussen; het is ’s middags vaak te heet. Na het ontbijt en een Bijbeloverdenking en gebed in de kerkzaal pakken de jongeren schuurpapier, kwasten en rollers en gaan aan de slag. Emma Waaijenberg (18) uit Lunteren staat op een trap te verven. Emma: „Gelukkig is dit niet nieuw voor mij, want m’n vader leerde mij van jongs af aan klussen, zoals fietsbanden plakken. Klussen is niet mijn grootste hobby of zo, maar ik help graag mensen. Daarom heb ik me hiervoor aangemeld. Dit is de eerste keer dat ik in Frankrijk ben. Ik vind het heftig om te zien dat het zo’n kleine kerk is, terwijl wij bij ons in de hersteld hervormde gemeente in Barneveld wel 1800 leden hebben. Toen ik dat gisteren aan een Fransman vertelde, kon hij zijn oren niet geloven. Alleen onze jeugdvereniging heeft al meer leden dan deze hele kerk. Hier is het dus helemáál niet vanzelfsprekend om protestants te zijn. Daar heb ik nooit eerder bij stilgestaan.”

Verschillen

Marie-Lize Reitsma (21) uit Voorthuizen staat in haar beste Frans bij de inmiddels geschuurde kerkdeur te overleggen met Patrick, voorzitter van de kerkenraad én voor nu opzichter van de kluswerkzaamheden. Voor ze de eerst vernislaag aanbrengt, zegt ze: „Mijn ouders zijn zelf zendeling geweest. Ik was verrast dat er ook zending in Frankrijk bestond. Maar ik zie nu met eigen ogen waarom het hard nodig is. En ze waarderen het enorm dat we hier zijn. Elke dag hoor ik wel tien keer: „Wat ontzettend fijn dat jullie ons helpen.””

Harriëtte Smit begrijpt de schok van de deelnemers. „Die grote verschillen verwacht je niet, zo dicht bij Nederland.” Ze kent de gereformeerde wereld in Frankrijk als geen ander en heeft al heel wat reformatorische jongeren ermee kennis laten maken, ook door werkvakanties van scholen. Smit ziet het als een verrijking voor beide partijen. Smit: „Daarom zet ik me er ook zo voor in. De bemoediging die uitgaat van deze missieweken is niet te onderschatten. Het heeft een impact die veel verder gaat dan even komen helpen klussen. De Nederlanders die dit meemaken, ervaren vaak een grote dankbaarheid voor de geloofsrijkdom die ze thuis hebben. En de gemeenten hier ervaren aan den lijve wat het is om er als geloofsgenoten voor elkaar te zijn. Ook al spreek je een andere taal en zijn er best wat cultuurverschillen.”

Frankrijk is volgens Smit een zwaar geseculariseerd land. Zo’n 60 procent is rooms-katholiek en maar 3 procent protestants. Kerk en staat zijn hier strikter gescheiden dan in Nederland. Dus zijn tijdens het feestje in het park, dat samen met een buurtvereniging is georganiseerd, alleen niet-religieuze liedjes toegestaan; even wennen voor de jongeren. Het zesde couplet van het Nederlandse volkslied mag dan weer wel.

Smit vertelt dat ontmoetingen op straat of in het park, zoals in Thiers, haar stijl van evangeliseren is. Smit: „Het gaat om ontmoeten, samenbrengen en bemoedigen. Niet forceren, maar faciliteren. Zo’n spelletjesmiddag lijkt oppervlakkig, maar is dat allesbehalve. Net als de gezamenlijke maaltijd, die hier elke zondag na de dienst wordt gehouden. Daarbij zijn ook buren en buitenlandse kerkgangers welkom.”

Kerstkoekjes

Waartoe die open houding leidt, laat de 54-jarige Christine zien. De van huis uit rooms-katholieke Française is ook naar het park gekomen. Ze werd tijdens haar huwelijk mishandeld door haar man. Hij vermoordde 25 jaar geleden zelfs hun toen 3-jarige dochtertje. Hij kwam in de gevangenis en Christine sloot zichzelf thuis op, verslagen. Haar gezondheid verslechterde en ze kon niet meer zonder stok lopen. Toen ze drie jaar geleden op straat kerstkoekjes namens de église réformée kreeg aangeboden, raakte ze in gesprek met evangelist Schneller. Hij nodigde haar uit om naar een dienst te komen. Christine: „Ik ben nooit meer weggegaan. De gemeenschap voelt als een familie, we zijn enorm betrokken op elkaar.”

Ook fysiek knapte Christine zienderogen op. Haar ogen stralen weer en een wandelstok heeft ze niet meer nodig. „Een wonder”, zo vat ze het samen. Harriëtte knikt: „Dit is precies wat ik bedoel en daarom is het ook mooi om te zien dat er iemand als Denis Schneller bij deze kerk zit. Hij staat midden in de samenleving hier. De meeste inwoners van Thiers zullen hem ongetwijfeld kennen.”

„De gemeenschap voelt als een familie, we zijn enorm betrokken op elkaar” - Christine, gemeentelid

De deelnemers aan de Experience-reis komen uit de CGK, HHK en PKN. Ze kenden elkaar voor de reis niet en ook dat zorgt voor een mooie dynamiek. Op een camping bij Thiers delen ze een paar chalets. Noa van der Duijn Schouten (17) uit Zwijndrecht is verbaasd hoe snel de onderlinge band is gegroeid. „We lijken wel zussen. Als het met een van ons even niet gaat door heimwee, vermoeidheid of door de hoeveelheid indrukken, vangen we haar op. We zitten de hele tijd op elkaars lip. Dan is het soms fijn om je even terug te trekken.”

Noa is onder de indruk van de kerk. „Eerst vond ik het wel zielig om te zien dat het zo’n klein kerkje is. Op het eerste gezicht lijkt het dan geen toekomst te hebben. Tijdens de zondagse dienst waren wij bijna de enige jongeren. Maar de onderlinge verbondenheid is sterk. Ze zijn voor mij een voorbeeld in het geven. We kregen allemaal een zakmes cadeau, terwijl ik merkte dat ze het geld voor de verf bij elkaar moesten schrapen.”

Hagelslag en kaas

Tijdens de lunch na de laatste klusochtend neemt begeleidster Meerkerk het woord. Tasjes met Hollandse producten als hagelslag en kaas worden aan de Fransen uitgedeeld. Mooie woorden klinken, over de werkzaamheden die zijn verricht, maar vooral over de zegen van boven die iedereen heeft ervaren deze week.

En dan komt er nog een verrassing. Een inzameling door de deelnemers in hun eigen gemeenten heeft een flink bedrag opgeleverd. Het is een concrete bijdrage aan de toekomst van de kleine kerk van Thiers. De afgelopen paar jaar zijn er drie kinderen gedoopt en heeft één gemeentelid geloofsbelijdenis gedaan, vertelde evangelist Denis eerder ontroerd. Bij de overhandiging van de cheque wordt het hem opnieuw bijna te veel.

De Nederlanders vertrekken na deze week weer naar hun eigen huis en grote(re) kerk. Maar ze hebben een stukje licht achtergelaten in Thiers. De plaatselijke krant is het niet ontgaan. Die kopt: ”Kleine feeën op de drempel van de kerk”. Smit: „Wie weet wat hieruit voortkomt. God was bij ons deze week en als wij ons deel doen, mogen we het verder aan Hem overlaten. Ik heb in andere projecten vaak gezien hoe zo’n initiatief een inspirerende trein in gang zet. Dat wens ik de gereformeerde kerk van Thiers van harte toe.”