Hoogervorst overweegt mensen die zich opgeven als orgaandonor, voorrang te geven als ze zelf een transplantatie nodig hebben.

Met zijn uitspraak stigmatiseert Hoogervorst de islamitische gemeenschap, zei secretaris N. Joemman van het CMO gisteren. „Hij suggereert dat moslims alleen maar willen profiteren. Het is zeer ongelukkig dat hij deze formulering heeft gekozen.”

Joemman benadrukte dat onder moslims de meningen over orgaandonatie verdeeld zijn. Orthodoxe gelovigen zijn volgens hem in het algemeen tegen zowel het doneren als het ontvangen van organen.

Bestuurslid A. Marcouch van de Unie van Marokkaanse Moskeeën Amsterdam en Omstreken stelt dat de uitspraak van Hoogervorst „naar discriminatie riekt en moslims ten onrechte het etiket van profiteurs geeft.” Het probleem dat mensen geen donor willen zijn, maar wel organen willen ontvangen, speelt volgens hem niet alleen bij moslims.

Marcouch wees erop dat de Europese Raad voor Fatwa al enkele jaren heeft geoordeeld dat orgaandonatie niet in strijd is met de islam. Hij riep Hoogervorst op samen met moslimorganisaties een voorlichtingscampagne te beginnen. „De islamitische gemeenschap heeft in deze ook verantwoordelijkheid te nemen en het donorschap uit de taboesfeer te halen en bespreekbaar te maken.”

Ook het CDA en de PvdA plaatsen vraagtekens bij het verband dat de minister legt tussen de bereidheid donor te zijn en religie. De PvdA heeft Hoogervorst om opheldering gevraagd. PvdA-Tweede-Kamerlid Van Heteren vraagt op welk onderzoek hij zich baseert. Volgens CDA-Tweede-Kamerlid Ormel snijdt het geen hout. „Er staat niets over in de koran.”

Volgens de christen-democraat geldt voor de meeste religieuzen die geen organen willen afstaan, dat ze er ook geen willen ontvangen. Of het nou orthodoxe joden, Jehovah’s getuigen of orthodoxe christenen zijn. Boeddhisten wijzen orgaandonatie af wegens de eenheid tussen lichaam en geest.

Ook Zorgverzekeraars Nederland (ZN) kapittelt de bewindsman. Zijn argument dat het door patiënten, artsen en ziekenhuizen felbegeerde nieuwe systeem voor orgaandonoren te duur is, is niet steekhoudend, aldus de organisatie.

Hoogervorst betoogde tijdens een kamerdebat dat het systeem, waarbij iedereen donor wordt tenzij hij of zij dit expliciet weigert, 40 miljoen euro kost. Volgens de minister wegen de kosten niet op tegen de baten. Het zou volgens hem weinig bijdragen aan het grote donortekort in Nederland. De minister wil het huidige systeem laten voortbestaan, waarbij mensen zichzelf als donor moeten aanmelden.

ZN stelt echter dat die 40 miljoen euro, door besparingen op onder meer nierdialyses, geen probleem zijn. De koepel van zorgverzekeraars spreekt zich verder niet uit over de vraag of het nieuwe systeem wel of niet moet worden ingevoerd.

Directeur P. Beerkens van de Nierstichting is verbolgen over de argumentatie van de minister. Vorig jaar zei het ministerie van Hoogervorst nog dat het nieuwe systeem 25 miljoen euro zou kosten. „Het steeds verder opschroeven van dit bedrag lijkt een soort ontmoedigingsbeleid. Als geld het enige probleem is, wil ik best helpen zoeken naar een oplossing”, stelt hij.

De directeur benadrukt dat jaarlijks ruim 200 mensen overlijden terwijl ze op de wachtlijst voor een orgaandonatie staan. Volgens Beerkens neemt de minister specialisten, transplantatiedeskundigen, patiënten en ziekenhuizen, mensen die dagelijks met hun voeten in het veld staan, niet serieus.