De zwervers sliepen soms met tien man op een kamer, maar dat vonden ze voor een keer niet erg. „Het besef dat alles op dit moment beter is dan de straat, is behoorlijk diepgeworteld”, vertelt Harry Doef van het Leger des Heils.

Doef is coördinator bij De Haven, een vestiging van het Leger in de Amsterdamse binnenstad. Vanaf deze locatie zorgde hij samen met de GG(&(GD, die erop toeziet dat de opvang in heel Amsterdam goed is geregeld, dat iedereen de afgelopen nacht een bed en een warme hap had. Het was volgens hem onverantwoord buiten te slapen. „Het vroor meer dan 10 graden. We kunnen niet hebben dat iemand doodvriest.”

Daklozen die ook bij deze temperaturen weigeren gebruik te maken van de opvang, hadden vannacht pech. De politie zag erop toe dat niemand de nacht buiten doorbracht. „Sommigen willen echt niet, bijvoorbeeld psychiatrische patiënten. Ze zijn een gevaar voor zichzelf en dan moet je hen in bescherming nemen”, zei wethouder Belliot (Zorg).

De wintermaatregelen komen elk jaar terug als de vrieskou inzet. In een speciaal draaiboek staat precies hoe de opvang moet worden geregeld. De extra plaatsen blijven nog tot zeker maandag beschikbaar en komen boven op de 1700 al bestaande slaapplekken in de stad.

Karel (59) is zeer te spreken over De Haven. Hij vond het niet erg dat hij met negen anderen op een zaaltje sliep. Overdag helpt hij een handje in de opvang. Hij maakt de bedden op of schiet te hulp bij de koffiebar. Sinds veertien dagen staat hij op straat. „Het mag van mij nog wel een weekje blijven doorvriezen”, fluistert hij. Het eten is lekker en slapen onder een brug is zijn ergste nachtmerrie.

Volgens Doef slapen ook veel mensen in kraakpanden. Sowieso brengen volgens hem minder zwervers dan vroeger de nacht door onder een kartonnen doos. De toeloop bij instellingen die onderdak bieden, is de laatste dagen groot, weet de Leger des Heils-medewerker. Hoewel de slaapplaatsen verre van luxueus zijn, is de tolerantie onder de logés volgens hem best groot. „Iedereen is zich bewust van het uitzonderlijke van de situatie.”

Niet alleen Amsterdam biedt extra onderdak aan de daklozen. De gemeente Den Haag stelde ook meer slaapplaatsen beschikbaar. In het passantenverblijf aan Delagoastraat konden daklozen vanaf zeven uur in de avond terecht. Ook ging de soepbus langs diverse locaties waar zich doorgaans veel dak- en thuislozen verzamelen.