Trump gedeeltelijk onschendbaar
Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft maandag uitgesproken dat een president geen aanspraak kan maken op onbegrensde onschendbaarheid. Donald Trump had daarom gevraagd. Toch is de oud-president blij met het vonnis, want het levert hem tijdwinst op.
De meerderheid van de opperrechters vindt dat een president absolute immuniteit heeft voor handelingen die voortkomen uit zijn grondwettelijke taak. Voor niet-officiële handelingen of dingen die een president als privépersoon doet, geldt die onschendbaarheid niet.
Met dit vonnis is nog niet helder of Trump vrijuit gaat voor de aanklacht dat hij op onwettige wijze heeft geprobeerd de verkiezingsuitslag in Georgia te beïnvloeden. Evenmin is er nu duidelijkheid of zijn rol bij de Capitoolrellen toelaatbaar was. Daarover moet een lagere rechter oordelen.
Hoewel Trump niet de gevraagde onbegrensde onschendbaarheid heeft gekregen, is hij wel blij met de uitspraak. Deze levert hem tijdwinst op. Nu de beide zaken zijn teruggestuurd naar een lagere rechter, staat vast dat ze niet kunnen worden afgerond voor de presidentsverkiezingen van 5 november.
En uitstel zou dan weleens afstel kunnen worden. Want als Trump in november wint, zal hij als president er alles aan doen om via zijn (toekomstige) minister van Justitie de strafzaken van tafel te krijgen.
Het is niet verwonderlijk dat Trump direct na het bekend worden van het arrest op zijn eigen social media platform in kapitale letters schreef: „Grote overwinning voor onze grondwet en democratie. Trots om Amerikaan te zijn!”
De beslissing die het hooggerechtshof op de allerlaatste dag van de zittingstermijn 2023-2024 bekend maakte, was niet unaniem. Zes opperrechters, die bekend staan als conservatief, steunden het arrest. Drie liberale rechters toonden zich mordicus tegen.
Steekpenningen
Namens dit drietal zei opperrechter Sonia Sotomayor: „Dit arrest maakt een aanfluiting van het principe, dat fundamenteel is voor onze grondwet en ons regeringssysteem, dat niemand boven de wet staat.” Ze waarschuwde dat een president voortaan kan doen en laten wat hij wil. Heel cynisch zei ze: „Geeft de president het Seal Team 6 van de marine opdracht een politieke rivaal te vermoorden? Immuun. Organiseert hij een militaire staatsgreep om de macht te behouden? Immuun. Neemt hij steekpenningen aan in ruil voor gratie? Immuun. Immuun, immuun, immuun.”
„Grote overwinning voor onze grondwet en democratie; trots om Amerikaan te zijn!” - Donald Trump, presidentskandidaat VS
De voorzitter van de juridische commissie van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Jim Jordan, riep ideologisch links op om „de democratische normen hoog te houden”, terwijl hij de beslissing van het hooggerechtshof over de presidentiële immuniteit toejuichte.
„Hyperpartijdige aanklagers zoals Jack Smith mogen de rechtsstaat niet gebruiken als wapen om de belangrijkste politieke rivaal van de regering aan te pakken, en we hopen dat links zijn aanvallen op president Trump zal staken en democratische normen zal handhaven,” aldus Jordan maandag in een verklaring.
Of Trump strafrechtelijk vervolgd gaat worden voor het manipuleren van de verkiezingsuitslag en de Capitoolrellen, is nu dus een zaak van de lagere rechters. De opperrechters hebben enkele richtlijnen gegeven voor de behandeling. Zo mogen de lagere rechters bij het bepalen van hun oordeel niet proberen in het brein van een president te kijken. Ze mogen dus geen onderzoek doen naar de motieven van de president. Ook de gesprekken die hij heeft gehad met ambtenaren van het ministerie van Justitie over manieren om de verkiezingsuitslag te beïnvloeden moeten buiten beschouwing blijven. Het argument is dat een president altijd met ambtenaren mag praten en daarin niet belemmerd mag worden.
