De reden: de hoge staatsschuld van Frankrijk, meer specifiek, hoge schuld die blijft stijgen. Terwijl ondertussen de economische groei lager uitpakt dan eerder werd verwacht en de regering in Parijs weinig tot niets doet om het schuldenprobleem op te lossen. Door de hoge en stijgende staatsschuld en de opgelopen rentes is Parijs inmiddels zo’n 50 miljard euro per jaar kwijt aan rentelasten. Ter vergelijking: enkele jaren geleden was dat nog minder dan 30 miljard. S&P verwacht dat de renterekening in 2027 zal oplopen naar 80 miljard euro.

Een lagere kredietwaardigheid betekent doorgaans nog hogere rentes. In het geval van Frankrijk zien we dat vooralsnog niet. Dat oogt vreemd maar is het niet. Frankrijk is een euroland en, op Duitsland na, het grootste euroland. Dat betekent dat beleggers waarschijnlijk denken dat als Frankrijk in problemen dreigt te komen, de andere eurolanden niet alleen snel zullen helpen, maar zelfs zullen proberen de kans dat Frankrijk in problemen zal kúnnen komen, te minimaliseren. Bijvoorbeeld door renteverlagingen van de Europese Centrale Bank of, mocht het nodig zijn, opnieuw opkopen van staatsobligaties.

Toch zou het niet verbazen als mettertijd het verschil tussen de Franse rente en rente van Triple A-landen toeneemt, want eenmaal verloren, is die hoogste rating, de Triple A-score, zeer, zeer lastig terug te krijgen. Oostenrijk is een goed voorbeeld. Dat land verloor in 2012 de Triple A-status, net als Frankrijk overigens. Hoewel de Oostenrijkse staatsschuld sindsdien is gedaald, kreeg het land de begeerde hoogste score niet terug.

Mede doordat Oostenrijk die status in 2012 verloor, is de groep van Triple A-landen zo klein dat we met recht kunnen spreken van een zeer select gezelschap. De leden van die exclusieve club zijn Australië, Canada, Denemarken, Duitsland, Liechtenstein, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Singapore, Zweden en Zwitserland.

Maar binnen die groep zijn er landen die eigenlijk meer Triple A zijn dan andere. Het zijn landen die de lage staatsschuld combineren met behoorlijke pensioenreserves. Dat laatste is zeer belangrijk, omdat de pensioenrekening door de vergrijzing in de toekomst behoorlijk zal oplopen. Lage of nagenoeg geen pensioenreserves betekent dat de kans zeer groot is dat die uitgaven (op zijn minst deels) gefinancierd zullen worden door geld te lenen, waardoor de staatsschuld zou stijgen.

Landen zoals Nederland, Zwitserland of Denemarken bezitten die gouden combinatie. Duitsland, om maar wat te noemen, juist niet. Daar is de staatsschuld weliswaar ook laag, maar het land heeft nauwelijks een pensioenpotje opgebouwd. Duitsland is nog wel een Triple A-land, maar ik zie onze oosterburen in de toekomst die score eerder verliezen dan wij.  Landen zoals Nederland, Zwitserland en Denemarken verdienen daarom eigenlijk een hogere score dan AAA. Omdat dat, zoals gezegd, de hoogst haalbare epitheton is, noem ik die landen dan maar de Quadrupel A-landen.

De auteur is econoom en beheerder bij beleggingsfonds Hoofbosch.