„Het budget voor ontwikkelingssamenwerking wordt aangepast op de schuivende verhoudingen in de wereld”, is te lezen in het akkoord. Die gedachte leidt ertoe dat de coalitie 2,4 miljard euro structureel wil gaan bezuinigen op ontwikkelingshulp vanaf 2027. Volgend jaar gaat er al 300 miljoen euro minder heen.

Waar de bezuinigingen gaan vallen is nog onduidelijk. Het budget voor officiële ontwikkelingshulp (ODA) bedraagt dit jaar in totaal 6,7 miljard euro. Hiervan ligt 3,7 miljard bij de minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de rest is verdeeld over andere ministers zoals Buitenlandse Zaken, Defensie en Justitie en Veiligheid.

De plannen zorgen voor de nodige onrust bij de medewerkers op het ministerie. Donderdag was er al een personeelsbijeenkomst waar ze werden bijgepraat en hun zorgen konden uiten.

Er is ook een kleine meevaller. Al jaren draait de minister voor Ontwikkelingssamenwerking op voor de kosten van de opvang van eerstejaars asielzoekers. Daardoor krijgt de minister soms onverwachts te maken met grote tekorten op het budget. De nieuwe coalitie wil dit beperken tot maximaal 10 procent van de kosten voor de opvang. Dit jaar gaat naar schatting 19 procent van het ODA-budget op aan deze opvang van eerstejaars asielzoekers.

Het buitenlandbeleid lijkt verder weinig te veranderen. De EU speelt daarin een cruciale rol en daarin wijzigt niets. In het hoofdlijnenakkoord staat dat Nederland een „constructieve partner” blijft in de Europese Unie. De PVV was lang voorstander van een Nexit, maar er is „geen draagvlak” meer voor het verlaten van de EU, erkende Geert Wilders vorige maand.

Wel wil de coalitie veel van Brussel, maar dat wordt lastig. Er zal onder meer worden gevraagd om een opt-out (uitzonderingspositie) van het EU-asiel en migratiebeleid. Maar dat is kansloos. Daarvoor is unanimiteit nodig. Ook op landbouwgebied moet de EU coulanter zijn, vindt de coalitie. Nederland heeft op dat terrein „nul krediet” in Brussel, herhaalde premier Mark Rutte donderdag nog in de Kamer.

Ook als het gaat om Oekraïne verandert er voorlopig niets. Daar is brede steun voor in de Kamer. „Nederland blijft Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie”, meldt het akkoord. Zowel dit jaar als volgend jaar gaat 3 miljard euro naar het land dat is aangevallen door Rusland.