Van der Hoeven meent dat slechts een klein aantal scholen allochtone leerlingen weigert. „Verreweg de meeste scholen, ook de bijzondere, nemen allochtone leerlingen aan”. Volgens de PvdA grijpen de laatste tijd juist steeds meer bijzondere scholen de kans om leerlingen met een achterstand de deur te wijzen.

De acceptatieplicht maakt deel uit van het Leerlingen Populatieplan, dat het Tweede–Kamerlid Hamer woensdag presenteerde. Volgens de sociaal–democraten mogen gemeenten leerlingen met een achterstand gaan spreiden. Scholen moeten zelf aangeven hoe ze dat willen, maar de gemeente krijgt het recht in te grijpen als dit niet goed gebeurt.

Met het plan wil de PvdA niet alleen de verdere groei van zwarte scholen voorkomen, spreiding van achterstandsleerlingen en lastige leerlingen is evenzeer het oogmerk. Het gaat er de PvdA om dat ouders meer te kiezen krijgen bij het zoeken van een school. Nu zijn ze vaak gedwongen hun kinderen buiten hun buurt op school te doen, omdat er in hun wijk alleen scholen staan waarop veel achterstandsleerlingen zitten.

Openbare scholen staan vaker op achterstand omdat zij leerlingen niet kunnen weigeren. Ook op bestuurlijk en financieel gebied is het openbaar onderwijs volgens de PvdA in het nadeel. Daarom moeten openbare scholen niet meer door gemeentes worden bestuurd, maar op eigen benen komen te staan, net als de bijzondere scholen. De regel dat bijzondere scholen automatisch geld krijgen als de openbare collega’s een vergoeding krijgen, moet van tafel. Openbare scholen hebben minder te besteden omdat ze geen reserves mogen opbouwen.

Artikel 23 van de Grondwet, dat de vrijheid van onderwijs regelt, blijft met de gelijkschakeling van openbaar en bijzonder onderwijs ongemoeid, zegt de PvdA. Ook het recht om islamitische scholen op te ricnten, is niet in het geding. Wel moeten van alle worden geëist dat ze integratie en burgerschap bevorderen.

Het CDA is te spreken over de nadruk van de PvdA op de grotere keuzevrijheid van ouders. „Daarom is het des te onbegrijpelijker dat in hun voorstel een gemeenteambtenaar kan gaan bepalen naar welke school een kind gaat”, liet het Tweede–Kamerlid De Vries weten. In een grotere rol van gemeenten ziet De Vries niets. „Daarmee gaat de PvdA terug in de tijd. We willen meer autonomie”.

Net als Van der Hoeven vindt het CDA de acceptatieplicht overbodig „Een symboolmaatregel”, aldus De Vries, omdat maar weinig ouders hun kind naar een orthox–christelijke scholen zullen sturen als ze niet zelf tot die gezindte behoren.