Eerste proces tegen „staatsgevaarlijke” Duitse Reichsbürger van start
In de Duitse stad Stuttgart is vorige week maandag het proces tegen negen leden van de radicaal-rechtse Reichsbürgerbeweging van start gegaan. Zeventien anderen verschijnen later voor de rechter. Ze worden verdacht van hoogverraad en het beramen van moord op regeringsleiders.
De beweging –die in juli 2021 is opgericht– kwam begin 2022 voor het eerst in het nieuws. Tijdens een grote landelijke actie, waarbij meer dan 3000 agenten betrokken waren, vonden op 130 locaties invallen plaats en werden 25 Reichsbürger (Rijksburgers) opgepakt. Onder hen bevonden zich onder meer Birgit Malsack-Winkemann, die van 2017 tot en met 2021 de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland vertegenwoordigde in de Bondsdag, en meerdere leden van de Bundeswehr.
Zij waren volgens aanklagers van plan om op een niet nader genoemde dag het Duitse parlement te bestormen, een nieuw Duits leger op te zetten en een eigen regering te installeren, onder leiding van prins Heinrich XIII Reuss, een achterneef van prinses Beatrix.
Vlak na de politieactie stelde terrorismedeskundige Beatrice de Graaf in de Volkskrant dat „een coup in werkelijkheid nooit kans van slagen had, omdat Duitsland voorbereid is op dit soort dreigingen”.
Kopstukken
Dat neemt niet weg dat de organisatie in Duitsland voortdurend onder het vergrootglas ligt. Onterecht is dat niet, gezien de grootte en aard van de beweging. De naar schatting 23.000 leden erkennen het bestaan van de Bondsrepubliek en haar rechtssysteem niet en willen terug naar het Duitse Keizerrijk. Reichsbürger zijn bovendien antisemitisch, weigeren belasting te betalen en hebben hun eigen Rijkspaspoort.
Minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser kondigde vorige maand een „harde aanpak” aan tegen de beweging. „Deze militante Rijksburgers worden gedreven door haat tegen onze democratie”, zei ze tegen persbureau AFP. „We zullen onze acties voortzetten tot we de structuren volledig hebben ontmaskerd en vernietigd.”
Het proces –een van de grootste strafrechtelijke onderzoeken sinds de oprichting van de Bondsrepubliek Duitsland– dat vorige week in Stuttgart van start ging, is daarin een belangrijke stap. In totaal staan de komende maanden 26 verdachten terecht. Dat waren er aanvankelijk 27, maar een 72-jarige verdachte stierf in maart in hechtenis.
In Stuttgart staan de negen gedaagden terecht die tot de militaire tak van de groep behoorden. De strafzaak tegen negen kopstukken van de groep –onder wie prins Reuss– wordt vanaf 21 mei in Frankfurt gevoerd. Vanaf 18 juni begint in München het proces tegen nog eens acht, meer secundaire, verdachten.
Dat het proces op drie locaties plaatsvindt, heeft onder meer te maken met een gebrek aan ruimte; alleen al in Stuttgart zijn negen verdachten, zeven rechters en ruim twintig advocaten aanwezig. Bovendien wordt het proces verspreid, „om zo zorgvuldig en nauwkeurig mogelijk elke verdachte te kunnen berechten”, benadrukte een rechter in hoofdstad van de Duitse deelstaat Baden-Württemberg tegenover Duitse media.
Moord
Bij de opening van het proces zei een vertegenwoordiger van het openbaar ministerie dat „de beklaagden verenigd zijn door een diepe afwijzing van de vrije democratische basisorde en de staatsorde van de Bondsrepubliek Duitsland. Ze zijn overeengekomen de bestaande staatsorde met wapengeweld omver te werpen.”
„Acties tegen Reichsbürgerbeweging voortzetten tot we haar structuren volledig hebben vernietigd ” - Nancy Faeser, minister van Binnenlandse Zaken
In de meer dan 400.000 pagina’s tellende onderzoeksdossiers is ook een lijst te vinden van te liquideren kabinetsleden en politici, meldt de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Volgens de procureur-generaal beschikte de beweging over 500.000 euro, meer dan 600 wapens en ongeveer 148.000 stuks munitie.
Het openbaar ministerie hoopt met die gegevens aan te tonen dat er sprake is van een terroristische organisatie. Als de rechtbank dat bewezen acht, kunnen de verdachten rekenen op gevangenisstraffen van maximaal tien jaar. Als ook wordt voldaan aan het zelden vervolgde misdrijf „voorbereiding van een hoogverraderlijke daad”, kan de straf nog hoger uitvallen.
Een van de gedaagden wordt ook verdacht van poging tot moord. Hij zou vorig jaar bij een huiszoeking op de politie hebben geschoten. Daarbij zijn twee agenten gewond geraakt. Uitspraken in de zaken worden op zijn vroegst begin 2025 verwacht.
