Bedreigt verdere escalatie in het Midden-Oosten onze economie?
Raketten die op Israël worden afgevuurd, de roep om vergelding vanuit Jeruzalem: de spanningen in het Midden-Oosten lijken een kookpunt te bereiken. Iets dat niet alleen gevolgen heeft voor de regio, maar ook ons kan raken.
De Straat van Hormuz, tussen de Perzische Golf en de Golf van Oman, is qua oppervlakte bescheiden, maar economisch zeer belangrijk. Ruim 20 procent van de wereldwijde consumptie van ruwe olie en olieproducten wordt langs deze route vervoerd.
En naast olietankers passeren er veel andere schepen. Ook de aanvoer van vloeibaar gas (lng) uit Qatar gaat via de Straat. Lng is voor onder meer Nederland heel belangrijk. Het compenseert een deel van de weggevallen gaswinning in Groningen.
Contract
Juist vorig jaar heeft ons land een contract gesloten met QatarEnergy, het staatsgasbedrijf van het Arabische emiraat, waarin is afgesproken dat het in de komende tientallen jaren vele miljoenen tonnen aan lng zal leveren. Maar dat gas moet dan wel in Rotterdam aankomen.
Het huidige conflict tussen Israël en Iran kan roet in het eten gooien. Zaterdag viel Iran dicht bij de Straat van Hormuz een aan Israël gelieerd containerschip aan. Een daad van agressie die direct doet denken aan de al bestaande problemen in de Rode Zee, waar door Iran gesteunde Houthirebellen schepen bestoken.
Als de spanningen in de regio ertoe gaan leiden dat het scheepvaartverkeer via de Straat van Hormuz ernstig wordt belemmerd, of zelfs onmogelijk wordt gemaakt, heeft dat grote gevolgen voor het wereldwijde energieaanbod. Met name door het wegvallen van de levering van vloeibaar gas uit Qatar zal het ook Nederland hard raken.
Doelwit
Mocht het conflict in het Midden-Oosten zo uit de hand lopen dat Iraanse olie-installaties doelwit van aanvallen worden, dan wordt het probleem nog groter. De Europese landen boycotten de olie uit Iran en zullen dus geen directe leveringsproblemen ondervinden, maar verschillende Aziatische economieën zijn voor hun energiebehoefte van Iran afhankelijk. Die zullen hun olie dan ergens anders moeten kopen.
Er zijn andere aanbieders die een deel van het wegvallende aanbod aan olie en gas kunnen opvangen, zoals Australië en Nigeria, maar toch zal wereldwijd krapte ontstaan. En dat zal grote gevolgen hebben voor de prijzen van energie. Alleen al de spanningen tussen Israël en Iran hebben vorige week geleid tot een lng-prijsstijging van 15 procent. Dat is de sterkste wekelijkse toename sinds de aanval van Hamas op Israël in oktober. De olieprijs ging ook weer omhoog en is sinds begin dit jaar al ruim 19 procent gestegen.
Inflatie
Hogere energieprijzen zijn slecht nieuws voor de Europese economie. Die heeft in de afgelopen jaren veel last gehad van hoge inflatie; de prijzen van talloze producten rezen de pan uit. Inmiddels is de economie op dat gebied in rustiger vaarwater gekomen, maar als olie en gas veel duurder worden, zal de inflatie opnieuw fors oplopen. In dat geval zal de economie van veel landen, waaronder Nederland, een tik krijgen. Daarbij ontstaan er risico’s op het gebied van energiezekerheid. Als de Straat van Hormuz voor langere tijd ontoegankelijk wordt voor de scheepvaart, zal het lastig worden om de Europese gasreserves op peil te houden.