De zogeheten spreidingswet, die ertoe moet leiden dat de opvang van asielzoekers beter is verdeeld over de gemeenten, gaat de komende twee jaar uit van een schatting van 96.000 plekken. Dat is dus veel minder dan waarvan de nieuwe prognose uitgaat. Van der Burg laat de capaciteit die is genoemd in de spreidingswet vooralsnog leidend zijn voor de gemeenten, die nu plannen maken om de opgave te gaan realiseren.

De spreidingswet is zeer gewenst door veel gemeenten en organisaties maar ook omstreden. De kritiek is dat gemeenten straks gedwongen kunnen worden om opvangplekken te regelen. Ongeveer de helft van de gemeenten weigert dat nog steeds.

Als blijkt dat volgend jaar de schatting van ruim 130.000 echt uitkomt, dan moeten volgens de bewindsman de gemeenten toch meer mensen opvangen. „Tenzij we erin slagen om twee dingen te doen: instroombeperking en statushouders uitplaatsen vanuit de asielcentra naar andere locaties”, zei Van der Burg na de ministerraad. Hij wijst op afspraken die in Europa zijn gemaakt en nieuwe die nog komen. „Maar het is ook voor een deel nu aan de onderhandelaars voor het nieuwe kabinet”. Dat ze niet blij zullen zijn met de stijging, kan hij inkomen. „Nou ja, het is wat het is. Als er geen nieuw kabinet komt, dan ligt het bij ons. Iemand moet het toch oplossen”.

De doorstroom van statushouders is belangrijk, omdat dan in de reguliere asielcentra plaats vrijkomt voor de nieuwkomers. Eind dit jaar zitten er naar verwachting 26.000 mensen met een status nog steeds in een asielzoekerscentrum. Gemeenten zijn verplicht huizen aan statushouders aan te bieden, maar ze lopen achter vanwege het woningtekort.

Gemeenten zouden in de eerste helft van 2024 voor 18.750 erkende vluchtelingen een woning moeten regelen. De achterstand van vorig jaar is 6400, dus voor 1 juli gaat het om 25.000 woningen, meldt Van der Burg. De tweede helft van dit jaar moeten nog eens 17.000 statushouders in een woning worden geplaatst, is de doelstelling.