Een kerk van LEGO
In speelgoedwinkels vind je geen kerk van LEGO. Mogelijk verschijnt later dit jaar een pakket van de Notre-Dame. Ondertussen bouwen kerkgangers thuis hun eigen bedehuizen.
Enkele plastic kratten met lego staan gestapeld in de woonkamer van Erik van Well (50) uit Bennekom. Gesorteerd op kleur en vorm. Ook in zijn kantoortje aan de achterkant van het huis is te zien dat hier een liefhebber van de Deense blokjes woont. Een Volkswagenbusje en een Mini Cooper sieren een kast in de kamer.
Op de grond staat het grootste bouwwerk: de Oude Kerk van Bennekom. Van Well bouwde het zo’n vijf jaar geleden. Het bedehuis is ruim 1 meter hoog, 120 centimeter lang en 90 centimeter breed. Ongeveer 25.000 tot 30.000 steentjes zitten erin, waarvan zo’n 2500 dakpannen. En meer dan 600 raampjes. De voorkant van de kerk is open. Kerkbanken zitten vol met poppetjes op een schaal van 1:48. Op de preekstoel staat de predikant. Aan de zijkant is een kinderkoor te zien. Aan de wanden hangen borden met de predikanten die in deze kerk hebben gediend. De namen zijn geprint en op legosteentjes geplakt. Wie nog wat verder naar binnen kijkt, ziet achter de mensen het orgel. Aan details is ook gedacht. Op het plein ligt de kosterssteen. Hier stond de koster vroeger op, voorafgaand aan de dienst. Hij deed daar de mededelingen om te voorkomen dat die tijdens de dienst bekend moesten worden gemaakt.
Van Well wilde als kind vrijwel alleen maar LEGO. „Als ik Playmobil kreeg, ruilde ik dat.” Begin jaren 80 waren er alleen maar eenvoudige blokjes, vooral in kleuren als rood, zwart, blauw en wit. Desondanks wist Van Well een sleepboot te bouwen, evenals de Grote Kerk van Breda, zijn toenmalige woonplaats. De bouwwerken kregen een plaats in de etalage van een speelgoedwinkel.
Toen hij ging studeren stopte hij met zijn hobby. Maar toen hij trouwde en kinderen kreeg, pakte Van Well het bouwen weer op. Zo’n twaalf jaar geleden besloot Van Well voor het eerst de Oude Kerk van Bennekom na te bouwen. „Ik wilde een herkenbaar monumentaal gebouw maken. Als gezin zijn we aangesloten bij deze kerk en mijn vrouw en ik zijn er getrouwd.” De kerk kreeg een plekje in de etalage van een speelgoedwinkel in Ede. Daarna vroegen de organisatoren van de jaarlijkse kerkpleinmarkt in Bennekom of het bouwwerk daar een plekje kon krijgen. „Toen de koster de kerk zag, vertelde hij aan iedereen waar zijn poppetje stond. Het gezicht van het poppetje leek namelijk op hem.”
Pannenkoekenhuis
Om niet al te veel nieuwe blokjes te hoeven kopen, brak Van Well de kerk daarna weer af. Met de steentjes maakte hij onder andere nog een kerk, Kasteel Hoekelum en pannenkoekenhuis de Panorama-Hoeve. Later overwoog zowel het pannenkoekenhuis als de Oude Kerk hun nagebouwde pand te kopen. Maar daar zag Van Well van af. „Ik weet niet wat ik ervoor moet rekenen. Maar er zit veel geld in.”
Zo’n vijf jaar geleden bouwde hij de Oude Kerk nog een keer. Ongeveer 250 tot 300 uur ging erin zitten, waarbij zijn zoon een groot deel van het interieur voor zijn rekening nam. „Als ik iets bouw, zoek ik eerst de tekeningen van het kadaster op. Ook maak ik veel foto’s. Ik let op details, bijvoorbeeld bij de ramen. Juist die details maken het leuk. Daar kijken mensen naar. Details kosten ook de meeste tijd. Soms moet ik iets een paar keer afbreken om het kloppend te maken. Muren, daken en ramen kosten minder tijd.” Van Well maakt een bouwwerk niet perfect op schaal. „Ik ben afhankelijk van de grootte van de blokjes. Ik ga geen steentjes op maat zagen of vijlen.”
Gereformeerde gemeente Houten. beeld Evert-Jan Bosch
Hervormde kerk Kapelle. beeld Andres Oosdijk
Koepelkerk Renswoude. beeld familie Peters
IJslandse kerk. beeld Jennis van Aalsburg
Gereformeerde gemeente Opheusden. beeld Wilma Smits
beeld RD, Anton Dommerholt
beeld RD, Anton Dommerholt
beeld RD, Anton Dommerholt
beeld Jennis van Aalsburg
beeld Wilma Smits
beeld Wilma Smits
beeld Wilma Smits
beeld Wilma Smits
beeld Wilma Smitsbeeld Wilma SmitsNadat Van Well voor het eerst een kerk had gebouwd, bleek dat hij iets over het hoofd had gezien. „De kerk was te breed voor de deur, dus hij kon alleen via de schuifpui en de tuin van de buren naar de auto. Tegenwoordig bouw ik op zo’n manier dat het eindresultaat in stukken naar buiten kan, om vervolgens die stukken ter plekke weer aan elkaar te bouwen.”
Niet alleen zijn eigen kerkelijke gemeente, ook de historische vereniging van Bennekom toonde al eens belangstelling voor de bouwwerken. „Voor het 75-jarig bestaan van de vereniging heb ik Huis Boekelo nagebouwd. Dat heeft maandenlang op een expositie gestaan. Omdat ik niet genoeg steentjes had, moest ik daarvoor een deel van de kerk afbreken.”
Per kilo
Wanneer Van Well steentjes koopt, doet hij dat vooral tweedehands online of in winkels waar ze per kilo worden verkocht. „Ik heb een keer 7 kilo witte blokjes gekocht.” Ruimtegebrek in huis is een van de redenen om niet te veel lego te kopen. Inmiddels heeft Van Well daar een oplossing voor. In plaats van bouwwerken in 3D maakt hij nu gebouwen in Bennekom na als een soort schilderij, met platte steentjes op een vlakke ondergrond.
Heeft hij nog tips voor mensen die een groot bouwwerk maken? „Zorg dat er iets gebeurt. Zet bij de kerk bijvoorbeeld een bruidspaar of een trouwauto. Dat maakt het levendig.”
