Dat zei Van Geel woensdag op het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in Bilthoven. Op verzoek van de staatssecretaris verzorgden het RIVM en het KNMI woensdag een korte wetenschappelijke briefing over klimaatverandering. Van Geel wil „een kristalhelder verhaal” voor het debat met de Tweede Kamer, begin maart.

De staatssecretaris bezocht het RIVM op de dag dat het Kyoto-protocol officieel in werking trad.

Van Geel herhaalde nog eens dat hij de kerosinebelasting tijdens het voorzitterschap van de Europese Unie, het afgelopen halfjaar, meer dan eens op de agenda heeft gezet. Hij verwacht binnenkort overeenstemming op Europees niveau voor accijns op kerosine.

In Kyoto spraken industrielanden in 1997 af dat ze de uitstoot van broeikasgassen in 2012 met ruim 5 procent zullen hebben verminderd, ten opzichte van de uitstoot in 1990. Van Geel: „We zijn er nog lang niet, maar dit is -zoals Armstrong zei toen hij op de maan landde- toch een grote stap voor de mensheid.”

KNMI-onderzoeker Van Dorland vindt de 5 procent reductie „een eerste belangrijke stap, die vraagt om veel meer. Dat is nodig om het klimaat in de hand te houden.” Volgens Van Dorland is een vermindering van 60 tot 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen noodzakelijk om de temperatuurstijging deze eeuw te beperken tot 2 graden.

Meer CO2 in de atmosfeer versterkt het natuurlijk broeikaseffect en dat zorgt vervolgens voor een hogere temperatuur. Van Dorland: „Zonder het natuurlijk broeikaseffect zou de temperatuur op aarde 12 graden lager zijn. Door het verbranden van fossiele brandstoffen is de temperatuur wereldwijd de afgelopen 150 jaar met 0,6 graden Celsius gestegen.”

Deze temperatuurstijging is niet over de hele wereld gelijk. Boven land is de verhoging sterker dan boven de oceanen en ook op hogere breedte loopt de temperatuur meer op dan bij de evenaar. Hierdoor is de toename op de Noordpool twee keer zo hoog als het mondiale gemiddelde.

„Om klimaatveranderingen binnen de perken te houden, moeten we alles uit de kast halen”, aldus Van Geel. De Europese Unie moet volgens hem een leidende rol vervullen in het klimaatdebat en het Kyoto-protocol strikt uitvoeren, „ook als er tegenvallers komen. Anders verliezen we elk moreel gezag om anderen te vragen duurzaam energiegebruik in te voeren.”

Ontwikkelingslanden als China en India zijn nu niet bereid een bijdrage te leveren aan de beperkingen van de uitstoot van broeikasgassen. Van Geel: „Maatregelen die hun economische groei beperken, accepteren ze niet. China wil wel meewerken, maar dan met behulp van nieuwe technieken die wij leveren”, aldus de staatssecretaris. Voor industrielanden heeft dit voordelen, omdat ze op die manier eveneens helpen om de uitstoot te reduceren en zo ook aan hun Kyoto-verplichtingen voldoen.

Vooral China vormt met zijn hoge steenkoolgebruik een bedreiging voor het wereldklimaat. Zonder verdere maatregelen zullen de Chinezen per hoofd van de bevolking -nu 1,3 miljard- over ongeveer honderd jaar een even hoge uitstoot hebben als de Amerikanen nu. „Met de inzet van duurzame energie in China kan die uitstoot tot eenvijfde daarvan beperkt blijven”, aldus een RIVM-onderzoeker.

Opslag van CO2 in bijvoorbeeld lege aardgasvelden is volgens Van Geel een belangrijke optie. „Die moeten we niet overslaan.” Op uitnodiging van de Verenigde Staten is Nederland betrokken in een partnerschap dat verder onderzoek doet naar opslagmogelijkheden.