Die gezondheidsrisico’s ontstaan doordat de verduurzamingsplannen een overgangsfase hebben tussen 2025 en 2030, waarin nieuwe installaties worden gebouwd en getest, terwijl oude installaties nog blijven draaien. De experts vinden dat dit sneller moet gaan. Een grotere belasting op de gezondheid „kan niet de bedoeling zijn”, benadrukt de groep. Een optie is om de Kooksgasfabriek 2 „veel eerder te sluiten”.

Nu staat een sluiting van de Kooksgasfabriek op de planning voor 2029. De fabriek is echter een „reëel gezondheidsrisico”, onder meer omdat die kankerverwekkende stoffen uitstoot en dicht bij woonwijken staat, schrijft de expertgroep. Ook kunnen de voorbereiding en het vergunningstraject sneller, zodat delen van het bedrijfsterrein eerder overkapt kunnen worden om gezondheidsrisico’s in te perken.

Het RIVM deed eerder onderzoek naar de gezondheidsproblemen in de regio. Hierin is het werkelijke effect op de gezondheid echter nog onderschat, oordeelt de expertgroep. Dat komt onder meer omdat belangrijke gezondheidseffecten in het rapport nog ontbreken.

Overigens ziet de expertgroep ook dat Tata Steel op hoog tempo „goede en belangrijke verbeteringen heeft doorgevoerd” voor de gezondheid van inwoners in de IJmond. Het gaat dan om maatregelen zoals extra afzuigkappen in de staalfabriek en stofschermen bij de grondstoffenopslag. Maar uiteindelijk is nog veel meer transparantie nodig, benadrukt de groep.

Zo ontbreekt informatie over de exacte uitstoot van Tata Steel, het bedrijf lijkt terughoudend met het delen van „absolute waarden”. Volgens de experts moet Tata Steel deze uitstoot continu monitoren en rapporteren. Bovendien is het nog lastig te achterhalen wat uiteindelijk de effecten zijn van de plannen om ‘groen staal’ te gaan maken.

Toezicht hierop vanuit de overheid moet beter, net als aandacht voor de gezondheid bij het verlenen van vergunningen. „Het is duidelijk dat de huidige normen onvoldoende zijn om de gezondheid van de inwoners van de IJmond te borgen”, zegt Levi daarover. „Dit is het moment om een stuk ambitieuzer te worden.”