Als Rutte het wordt, krijgt hij van BBB „onze felicitaties”, zegt Van der Plas. Maar hij mag wat de partij betreft pas weg als er een nieuw kabinet is. Dat vlot nog niet. „Aan ons ligt het niet. Als dat nieuwe kabinet er eerder is dan oktober, dan kan Rutte weg”, aldus de BBB-leider.

De huidige secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, vertrekt per oktober. Rutte heeft een aantal maanden geleden aangegeven hem te willen opvolgen. Steeds meer NAVO-landen staan achter de kandidatuur van Rutte. Vermoedelijk wordt op 4 april bekend gemaakt wie de NAVO-topfunctie vanaf oktober gaat bekleden. Als Rutte wordt benoemd, ontstaat er een voor Nederland unieke situatie. Het is niet eerder voorgekomen dat een zittende premier een andere functie krijgt.

De politieke vraag is of Rutte tot aan de installatie van een nieuw kabinet minister-president wil en kan blijven, of meteen zijn functie moet neerleggen. De meeste fracties in de Tweede Kamer, zoals D66, willen nog niet vooruitlopen op een eventuele benoeming van Rutte.

NSC vindt dat Rutte de Tweede en Eerste Kamer moet informeren „over de stand van zaken rondom zijn sollicitatie naar de functie van secretaris-generaal van de NAVO”, zegt de woordvoerder van NSC-leider Pieter Omtzigt. Daarnaast wil de partij weten op welke termijn Rutte benoemd zou kunnen worden én wat zijn „plannen rondom het premierschap” zijn.

Een officiële (sollicitatie)procedure voor de NAVO-topfunctie is er niet. Alle 31 NAVO-landen moeten achter de kandidatuur van een nieuwe NAVO-baas staan. Zo’n twintig landen steunen naar verluidt de kandidatuur van Rutte, maar vooral een aantal Oost-Europese landen ziet Rutte niet zitten. Roemenië heeft inmiddels de andere NAVO-leden laten weten zijn president Klaus Iohannis te willen voordragen als kandidaat.

Als Rutte wordt benoemd voordat er een nieuw kabinet is, kán Rutte premier blijven. De functie van secretaris-generaal van de NAVO is niet onverenigbaar met het premierschap, maar wel onwenselijk, vindt Bert van den Braak, bijzonder hoogleraar parlementaire geschiedenis en parlementair stelsel. Hij kan zich niet voorstellen „dat dit gaat gebeuren”.