Veel financiële tegenvallers en risico’s in formatiestuk weggelakt
Een simpele optelsom van alle mogelijke financiële tegenvallers voor de overheid is niet te maken. Dat overzicht is opgesteld voor de onderhandelende partijen. Veel is onzeker en diverse geschatte extra uitgaven zijn weggelakt, zoals het extra geld dat nodig is voor de verbouwing van het Binnenhof. Er zit ook een aantal opvallende posten in, waar de hele Tweede Kamer de komende tijd zijn voordeel mee kan doen. Zoals de ingeboekte bezuiniging van 511 miljoen euro op de jeugdzorg. Die bezuiniging, die door gemeenten moet worden gerealiseerd, is „niet realistisch”, schrijven de ambtenbaren in de formatiestukken die maandag naar de Tweede Kamer zijn gegaan.
Dat bedrag moet in de Rijksbegroting worden gevonden. Een deel van de Tweede Kamer pleit al tijden voor het schrappen van die bezuiniging.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken kán de komende vier jaar te maken krijgen met miljarden tekorten, schrijven ambtenaren van BZK. Zo zijn „aanvullende investeringen” in de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) nodig, maar ook dat bedrag is weggelakt. Stimuleringsgeld voor de bouw van 981.000 woningen is vanaf 2025 nog niet geregeld. Om te voorkomen dat bouwprojecten tot stilstand komen is 4 miljard euro tussen 2025 en 2028 nodig. Tegenvallers na juridische procedures rondom de stikstof- en klimaatopgave zijn „niet uit te sluiten”, maar de kosten ervan niet in te schatten. Behalve dat ze „potentieel hoog” zijn.
Bij Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS), onderdeel van de begroting van Buitenlandse Zaken, wordt rekening gehouden met een tegenvaller van 4 miljard euro op de begroting 2026-2028. BHOS neemt een deel van kosten van de asielopvang voor haar rekening. Bij ongewijzigd asielbeleid is de kans op deze tegenvaller groot, meldt het ministerie.
Potentiële tegenvallers bij Economische Zaken en Klimaat zijn divers en veel bedragen vertrouwelijk, zoals de afspraken die de Staat met Shell, ExxonMobil en NAM heeft gemaakt over de afbouw van de gaswinning in Groningen.
Voor de onderhandelende partijen PVV, VVD, NSC en BBB hebben alle ministeries (mogelijke) tegenvallers van minimaal 500 miljoen euro in kaart gebracht. Kanttekeningen die het ministerie van Financiën normaal gesproken maakt bij dergelijke overzichten, ontbraken echter bij de stukken. Daardoor is een onvolledig en onnodig negatief beeld aan de formatietafel naar voren gekomen, stelden bronnen vorige week tegen het ANP. NSC-leider Pieter Omtzigt was echter zo geschrokken, dat hij uit deze gespreksronde stapte.