Coalitieoverleg met PVV, VVD en BBB voorlopig klaar voor NSC
Het overleg tussen PVV, VVD, NSC en BBB over een coalitie is voorlopig afgelopen. NSC trekt zich terug uit de gesprekken met de andere drie partijen, meldt partijleider Pieter Omtzigt in een e-mail aan de leden. Hij wil nu eerst het verslag van informateur Ronald Plasterk afwachten. Die zou sowieso uiterlijk volgende week dinsdag met zijn eindverslag aan de Tweede Kamer komen. Omtzigt hint in zijn brief op een andere vorm dan een meerderheidskabinet, namelijk op een gedoogconstructie.
Aanleiding voor NSC om de gesprekken te staken, is de tegenvallende financiële situatie van de overheid. De vier partijen hebben daar recent van de ministeries informatie over gekregen. Omtzigt meldt dat hij daarvan is geschrokken. De afgelopen weken waren er pittige gesprekken over de financiën, meldde Plasterk eerder, maar inhoudelijk ging hij daar niet op in, omdat er radiostilte is afgesproken.
Omtzigt schrijft dat „we sinds vandaag met andere financiële verwachtingen voor de komende jaren zitten. NSC wil onder geen enkel beding beloftes maken aan Nederlanders, waarvan zij van tevoren weet dat dit loze beloftes zijn die de komende kabinetsperiode niet waargemaakt kunnen worden. Bestaanszekerheid bouw je niet met luchtkastelen.”
Omtzigt zegt dat de partij „net zoals de afgelopen weken, constructief, maar wel zorgvuldig (zal) meewerken aan het vormen van een regering die de urgente problemen van het land effectief aanpakt. Dat kan bijvoorbeeld door constructieve steun aan een minderheidskabinet of een breed extraparlementair kabinet”. Dat laatste is een kabinet dat niet regeert op basis van een regeerakkoord maar werkt met een minder dichtgetimmerd regeringsprogramma. Bewindspersonen staan meer op afstand van partijen en zoeken per onderwerp naar meerderheden.
Omtzigt lijkt met zijn opstelling geen kans meer te zien voor een meerderheidskabinet van de vier partijen. Bij de verkenning had Omtzigt aangegeven dat dit juist voor de hand lag om eerst te onderzoeken. Toch was dat niet de opdracht die de Kamer aan Plasterk meegaf. Hij moest onderzoeken of de vier partijen het eens konden worden over het waarborgen van de Grondwet en de democratische rechtsstaat. Daarna moest hij kijken of er perspectief was op overeenstemming over onder meer migratie, bestaanszekerheid, klimaat en stikstof.
De vier partijen praten al sinds begin december over mogelijkheden om een samenwerking aan te gaan. Vlak voordat de gesprekken begonnen, maakte de VVD al kenbaar alleen te willen gedogen en niet in een kabinet te zullen stappen met deze drie partijen. De afgelopen tijd leek vanuit de liberalen toch weer enige ruimte te zijn voor mogelijke kabinetsdeelname.