Van Strien, die vrijdag werd gevraagd als verkenner, kwam zaterdag onder vuur te liggen. NRC berichtte dat een voormalige werkgever van Van Strien, Utrecht Holdings, hem verdenkt van oplichting en omkoping. In maart van dit jaar is er aangifte gedaan tegen de 72-jarige PVV’er.

Van Strien ontkende de beschuldigingen zaterdag en liet –na overleg met PVV-voorman Geert Wilders en Kamervoorzitter Vera Bergkamp– weten door te gaan met zijn verkenning naar de mogelijkheden voor een nieuwe regeringscoalitie. Maandagmorgen gaf hij zijn opdracht toch terug. „Dit weekend verschenen artikelen in de media over werkzaamheden in mijn verleden, waarin mijn integriteit in twijfel wordt getrokken. Zowel de hierover ontstane onrust als het voorbereiden van een reactie hierop verhouden zich in mijn ogen niet met mijn huidige werk als verkenner. Daarom heb ik Geert Wilders en de voorzitter van de Tweede Kamer laten weten mijn taken als verkenner per direct neer te leggen”, zo staat in een schriftelijke verklaring die Van Strien maandagmorgen naar buiten bracht.

Het bedrijf Utrecht Holdings dat Van Strien verdenkt van oplichting en omkoping, is eigendom van de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Het brengt innovaties op de markt die voortkomen uit onderzoek van de universiteit en het ziekenhuis. Ook helpt het bedrijf met het opzetten van start-ups die verder werken met wetenschappelijke vindingen van de instellingen.

Volgens onderzoek van Deloitte waar NRC over schrijft, zouden Van Strien en de twee anderen aandelen van start-ups in handen hebben gespeeld van een extern bedrijf (Hereswint BV) waarvan hun echtgenotes elk 32 procent van de aandelen in handen hadden. De andere aandeelhouders waren een oud-buurman en vriend van Van Strien, en diens zus. Het zou Hereswint tussen 2006 en 2018 zo’n 2 miljoen euro aan dividendbetalingen hebben opgeleverd, aldus NRC.

Nu Van Strien zijn opdracht heeft teruggegeven, moet de PVV een nieuwe verkenner aandragen. In een overleg tussen de fractievoorzitters en Kamervoorzitter Bergkamp moet blijken of voor die persoon steun bestaat. De start van de verkenningsfase van de formatie vertraagt hierdoor met enkele dagen. Van Strien zou maandag spreken met Geert Wilders (PVV), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Rob Jetten (D66).

VVD

Binnen de VVD is onrust en boosheid over de keuze van VVD-leider Dilan Yeşilgöz om er nu al voor te kiezen om niet in een kabinet met de PVV te stappen, maar hooguit te willen gedogen. Op het sociale medium X wordt flink gemopperd. Er wordt vol onbegrip gesproken van politieke spelletjes.

Lokale VVD-politici maken via X, het voormalige Twitter, hun ongenoegen bekend. Landelijk bekende liberale politici sloten zich daarbij aan. „Dit lijkt mij nou een mooi onderwerp voor een digitale ledenraadpleging, gevolgd door een extra ledencongres”, twittert het recent vertrokken VVD-Kamerlid Jeroen van Wijngaarden: „Onomkeerbare beslissingen moet je nooit in afzondering nemen, laat staan overhaast.”

VVD-coryfee Johan Remkes, die in 2021 informateur was, noemde de uitlating van Yeşilgöz „ontijdig en onverstandig”. Hij ziet „geen valide argumenten om Wilders geen premier te laten worden”. Als een formatiepoging met de PVV mislukt, denkt Remkes aan nieuwe verkiezingen.