Een „fundraisingcongres” noemt Pool, oprichter en directeur van Stichting De Vrolijke Noot, de bijeenkomst voor zorgmedewerkers die deze donderdag plaatsvindt in een kloostercomplex in Amersfoort. Alle sprekers, waaronder een grote naam als Dick Swaab, leveren gratis hun bijdrage. De organisatie is gedaan door vrijwilligers. Dat alles om zoveel mogelijk geld op te halen voor onderzoeksprojecten naar de effecten van muziek in de zorg.

Ook advocaten Carry en Geert-Jan Knoops zouden een bijdrage leveren aan een gesprek rond levenseinde en stervensbegeleiding. Maar zij werden eerder deze week opgeroepen door het Internationaal Strafhof in Den Haag vanwege de oorlog in Israël en de Gazastrook. „Ze hadden niets te kiezen”, stelt Pool nuchter vast. Maar waar een wil is, is een weg; het echtpaar Knoops nam in de nachtelijke uren hun bijdrage op, zodat die op de dag van het congres kan worden getoond.

Harpiste

Het congres voelt als een kroon op haar werk, vertelt Pool, professioneel harpiste. Bijna zeventien jaar geleden richtte ze Stichting De Vrolijke Noot op. Samen met inmiddels zo’n 250 vrijwilligers verzorgt ze sindsdien concerten voor mensen met een beperking en voor ouderen met dementie die in zorginstellingen wonen.

Al heel jong raakte ze overtuigd van de waarde van muziek voor deze mensen, vertelt ze. „Als vijfjarig meisje ging ik met mijn harp naar mijn oom, die schizofreen was, en naar mijn oma met parkinson. Toen al merkte ik dat de muziek iets met hen deed. Dat ze uit hun eigen ik, uit hun kleine wereld, kropen.”

Op dat moment kon ze niet goed woorden geven aan de verandering door de klanken van de harp. „Ik voelde intuïtief aan dat het mensen goed deed.” Nu, na honderden concerten in zorginstellingen, des te meer. „Mensen met vergevorderde dementie zijn soms erg in zichzelf gekeerd en kunnen hun emoties niet goed uiten. Muziek kan bij hen een innerlijke snaar raken. Ze zien hun omgeving weer, maken contact met de mensen om hen heen.”

Op het congres donderdag, het eerste dat Stichting De Vrolijke Noot organiseert, worden zo’n 100 tot 120 zorgmedewerkers verwacht. Zij kunnen verschillende workshops volgen. Zo vertelt muziekcoach Karin Tooren over muziek en stemgeluid: die kunnen mensen met dementie een veilig of juist een onveilig gevoel geven. Ook legt ze uit hoe muziek kan worden ingezet om herinneringen op te halen of de stemming van een patiënt te verbeteren. Promovendus Thomas Dirven vertelt iets over zijn onderzoek naar de invloed van muziek bij heupoperaties. En psycholoog Bère Miesen krijgt de Stichting De Vrolijke Noot Award 2023 voor zijn werk rond dementie.

Vergrijzing

Ook na het congres –„we zien wel of er ook een tweede gaat komen of dat het bij één blijft”– gaat Pool door met haar missie. „Over een paar jaar zullen er meer ouderen zijn met dementie. Die kunnen allemaal belang hebben bij muziek.”

Om mensen ook in de toekomst te kunnen blijven bereiken, probeert Pool ook de nieuwe generatie te enthousiasmeren. „We motiveren basisschoolleerlingen om concertjes te geven in een zorginstelling. Soms zijn ze nog nooit in een verpleeghuis geweest. En dan zien ze dat ze achter de deuren van zo’n instelling hun talenten kunnen delen, en anderen een mooie middag kunnen geven. Dat zijn win-winsituaties.”