Beste eerstejaars,
Wetenschap is boeiend. Een paar maanden geleden trad je een nieuwe, inspirerende wereld binnen. Ik herken dat. Het moet zo’n twintig jaar geleden zijn dat ik in de collegebanken zat bij professor dr. Jac. Geurts, organisatiewetenschapper.
„Dames en heren, noteer…” Alle studenten met de pen in aanslag. „De Eerste Wet van Geurts, dubbele punt.” Er viel een verwachtingsvolle stilte. „Gewoon nadenken helpt ook.”
Ik denk regelmatig terug aan de ”Eerste Wet van Geurts”. Zoals vorige week. Ik las in deze krant (RD, 23-10) over een onderzoek onder leiding van Susan Golombok, een gerenommeerd wetenschapper aan de Cambridge University. De conclusie van het onderzoek was dat het voor de psychologische ontwikkeling van kinderen geen verschil maakt of ze via draagmoederschap ter wereld komen of via hun eigen moeder.
Gewoon nadenken helpt ook. Zo kun je gewoon bedenken dat het voor het moederschap nogal uitmaakt of het moedergevoel begint met het tekenen van een contract gevolgd door een financiële transactie of met de ontdekking nieuw leven te hebben ontvangen. Dat een bloedband ertoe doet. En ja, dat het verschil moet maken of hechting tussen moeder en kind zich negen maanden voor de geboorte ontwikkelt of vijf dagen erna. Simpele en voor de hand liggende constateringen.
Hoe kan de wetenschap tot zulke dwaze resultaten komen? Filosoof René ten Bos wijst er in zijn ”Fashion and Utopia in Management Thinking” op dat wetenschappers geneigd zijn voor de hand liggende zienswijzen te vermijden. Ze beoordelen die als oppervlakkig en triviaal. Wetenschappers zijn op zoek naar dieperliggende verklaringen. Wat de gewone mens denkt is te simpel om serieus te nemen. Zo kunnen wetenschappers losgezongen raken van een werkelijkheid die iedereen ziet.
Naast de verklaring van Ten Bos is er een tweede verklaring mogelijk. Misschien zijn dit soort wetenschappers niet zo losgezongen van de alledaagse werkelijkheid als je zou denken. Susan Gombolok wijdt haar hele wetenschappelijke carrière aan het bewijzen dat het niet uitmaakt in welk familieverband een kind opgroeit: lesbische moeders, homovaders, een alleenstaande moeder met spermadonor, draagmoeder, enzovoorts.
Wetenschap is imponerend, maar ik hoop niet dat je nog zo’n groentje bent dat denkt dat wetenschap neutraal, objectief en waar is. Ook sociale wetenschappers hebben hun eigen geloofssystemen en zijn geneigd om hun idealen over mens en samenleving in een fascinerende wetenschappelijke verpakking aan de man te brengen. Ook als dat idealen zijn die bij Gods tegenstander vandaan komen. „Als het oog boos is, zal heel het lichaam duister zijn” (Mattheüs 6:22-23).
Het tegenovergestelde is dit: „Als uw oog eenvoudig is, zo zal uw gehele lichaam verlicht wezen.” Verkijk je daarom niet op intelligentie en eruditie. Vertrouw op eenvoud. Op een lens die je de pure waarheid laat zien. Geniet van je colleges, maar koester je bij mensen in je netwerk die Gods licht verspreiden, zoals een brandende kaars op een kandelaar, die „schijnt voor allen die in het huis zijn” (Mattheüs 5:15).
De auteur is mediator, coach en ondernemer.