„Criminelen tegenhouden lukt alleen als ook de overheid extra investeert om meldingen nader onder de loep te nemen, de boeven daadwerkelijk op te pakken en dit terug te koppelen aan de poortwachters”, zeggen ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland, die bij deze oproep in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen samen optrekken met bankenkoepel NVB, het Verbond van Verzekeraars, notarisorganisatie KNB, de vereniging van trustkantoren Holland Quaestor en makelaarsclubs NVM en VBO.

Probleem is volgens de organisaties dat ze kampen met conflicterende wet- en regelgeving, wat hen naar eigen zeggen belemmert bij hun rol als ‘poortwachter’ van het financiële stelsel. Ze willen graag toewerken naar een onderling waarschuwingssysteem, zoals de banken en verzekeraars dat al kennen bij het tegengaan van fraude. Ook willen ze onderling meer informatie kunnen uitwisselen. Maar dat staat op gespannen voet met bijvoorbeeld de bescherming van privacy.

Door de belemmeringen zou er nu niet efficiënt en effectief kunnen worden gewerkt. „Bonafide ondernemers lijden hieronder en criminelen kunnen vrijwel ongestoord hun gang gaan via ondergrondse bankiers”, klinkt het. Nu moet de koper van een huis bij de makelaar, bank en notaris ook iedere keer opnieuw dezelfde gegevens aanleveren. Banken zien zich soms ook genoodzaakt om harder tegen mogelijk witwassen op te treden dan nodig zou zijn, bijvoorbeeld door bepaalde klanten diensten te weigeren.

De witwasregels zorgen al jaren voor problemen in de financiële sector. ING en ABN AMRO moesten eerder al honderden miljoenen euro’s aan boetes betalen, omdat ze tekortschoten bij het tegengaan van witwassen. Ook voor andere banken dreigen nog boetes. Er wordt bij toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) inmiddels wel gewerkt aan een „meer risicogebaseerde benadering” voor de bestrijding van witwassen. Dat zou moeten helpen voorkomen dat te strenge controles leiden tot het onnodig weigeren of hinderen van klanten. Maar dat neemt niet weg dat banken nog altijd heel veel kosten moeten maken voor het nalopen van klanten en transacties. Zelf denken de banken dat de aanpak slimmer kan.