De Tweede Kamer besloot woensdag een tijdelijke commissie in te stellen die vragen moet gaan formuleren voor een parlementaire enquêtecommissie. Schuurman hoopt dat de commissie zal voorstellen om het onderzoek uit te laten voeren door de Senaat.

De ChristenUnie-fractievoorzitter denkt dat de Tweede Kamer spijt zal krijgen als ze zelf het onderzoek ter hand gaat nemen: „Wat er gebeurd is in Srebrenica is verschrikkelijk. Nabestaanden zullen altijd aan de bel blijven trekken. Dat boek gaat in zekere zin nooit meer dicht, zo heeft premier Kok terecht opgemerkt. In de loop van de tijd zal het erger worden. De Tweede Kamer heeft altijd in grote saamhorigheid met het kabinet vergaande beslissingen genomen. De Tweede Kamer is net zo verantwoordelijk als het kabinet. Daarom moet er sowieso een politieke afronding komen waarin niet alleen (oud-)bewindslieden, maar ook (oud-)kamerleden worden gehoord. Een aantal van hen heeft nog belangrijke functies of gaat belangrijke functies vervullen. Daar is overigens -wat mij betreft- niets op tegen. Maar daarom is het wel goed dat de Tweede Kamer afstand creëert door te vragen of de Eerste Kamer de parlementaire enquête wil houden.”

Het overdragen van de uitvoering van de enquête aan de Senaat komt volgens de hoogleraar de geloofwaardigheid van de politiek ten goede. „De Eerste Kamer heeft zich afzijdig gehouden van dit dossier. Uitvoering door de Senaat beschermt de integriteit van met name mensen als PvdA-lijsttrekker Melkert en zijn VVD-collega Dijkstal. Als ik in hun schoenen stond, zou ik wel graag willen dat het onderzoek buiten mij om zou gaan.”

„Laat ik voor een keer ook eens in de schoenen van D66 gaan staan. Die hebben het altijd over een referendum en over de vraag hoe het volk denkt over bepaalde beslissingen. Als je nu aan het Nederlandse volk de vraag voorlegt: Wie moet het onderzoek uitvoeren: de Tweede of de Eerste Kamer, dan komt daar gegarandeerd uit dat de Eerste Kamer het moet doen.”

Schuurman verwijst in dit kader ook naar de kloof tussen burgers en politiek. „Die ontstaat omdat de politiek zo anders reageert op bepaalde gebeurtenissen dan mensen in de samenleving. Met het oog op de geloofwaardigheid van de betrokken politici is het volgens mij een goede zaak als de Tweede Kamer de Eerste Kamer zou vragen de enquête te houden.”

Is een parlementaire enquête wel nodig? Het doel ervan is waarheidsvinding met het oog op het vaststellen van politieke verantwoordelijkheid. De feiten liggen op tafel in het NIOD-rapport en het kabinet heeft de politieke verantwoordelijkheid reeds genomen.
„Kok heeft inderdaad zijn verantwoordelijkheid genomen en daarvoor heb ik respect, maar wat gebeurt er met Tweede-Kamerleden die eveneens een politieke verantwoordelijkheid hebben? De zaak moet een keer tot een goede politieke afronding komen en dat zal niet gebeuren tijdens het debat van volgende week in de Tweede Kamer. De politieke verantwoordelijkheid moet formeel worden vastgesteld en de betrokkenen moeten zich daarover in het openbaar uitspreken en verantwoorden.”

Dat is woensdag toch min of meer gebeurd?
„Maar dat moet onder ede gebeuren. Dat is de bekrachtiging van waarheid, anders blijft het rondzingen. Iedereen beseft dat er meer moet gebeuren dan Kok heeft gedaan. (Oud-)bewindslieden en woordvoerders zullen ten overstaan van het volk verantwoording moeten afleggen.”

Schuurman plaatst wel een belangrijke kanttekening: „De Eerste Kamer zit niet te springen om parlementaire enquêtes. Ik praat nu over wat het allerbeste zou zijn. Senatoren doen hun werk in deeltijd en hebben nauwelijks persoonlijke ondersteuning, maar het zal nu gaan om een korte enquête die waarschijnlijk ook in de zomertijd zal plaatshebben. Dan is er volgens mij wel een mogelijkheid.”

In hoeverre is er in de Eerste Kamer bereidheid om de parlementaire enquête uit te voeren?”
„Ik spreek namens de fracties van de ChristenUnie en de SGP. Er is natuurlijk wel enig overleg. In ieder geval zal de CDA-fractie ermee instemmen. Ook senatoren uit de fracties van PvdA en D66 staan er welwillend tegenover. Ik kan me niet voorstellen dat de Eerste Kamer een mogelijk verzoek van de Tweede Kamer naast zich neer zal leggen.”