De sterke afname komt onder meer door de hogere hypotheekrente, zegt CBS-econoom Frank Notten. Ook de malaise in de woningbouw speelt een rol. Bekend is dat er in Nederland al tijden minder woningen bijgebouwd worden dan het kabinet beoogt.

Notten noemt meer redenen voor de verkoopdaling. Zo is het volgens hem moeilijker geworden om geschikte bouwlocaties te vinden en maken stikstofproblemen het lastiger om een milieuvergunning te krijgen. Ontwikkelaars hebben zo’n vergunning nodig om stikstof uit te mogen stoten tijdens de bouw. Daarnaast kampen gemeenten met personeelstekorten voor het verlenen van bouwvergunningen. „Het aantal vergunningen voor het mogen bouwen van nieuwbouwwoningen is met 19,4 procent gedaald. Daardoor wordt er minder gebouwd”, legt de econoom uit.

De flink gestegen hypotheekrente zorgt er daarbij al langer voor dat de verkoop van nieuwbouwwoningen daalt, zegt Notten. Tot vorig jaar was de rente namelijk erg laag. Maar met een hogere rente wordt geld lenen duurder. „De verkoopdaling zet door omdat de hypotheekrente hoog blijft.”

Potentiële kopers van nieuwbouwwoningen stellen de aankoop van een nieuwbouwhuis ook uit of kijken naar bestaande woningen, weet de econoom. Het is volgens hem makkelijker om iets van de verkoopprijs af te krijgen van een bestaande woning dan van nieuwbouw. Projectontwikkelaars die hebben geïnvesteerd in de nieuwbouw en woningen verkopen, hebben namelijk te maken met hogere kosten voor bijvoorbeeld de bouw en de grond. „Zij kunnen niet iets van die prijs af doen, anders hebben zij geen winst of maken ze zelfs verlies.”

Bij de cijfers over nieuwbouw gaat het om woningen die al zijn opgeleverd, maar ook om woningen die nog niet af zijn maar alvast worden verkocht. In totaal werden in april, mei en juni bijna 48.000 woningen verkocht, 13 procent minder dan in die maanden een jaar eerder. In deze cijfers zijn ook bijvoorbeeld bestaande woningen meegenomen.