De discriminatie was weliswaar indirect, maar hoe dan ook verboden, aldus het mensenrechtencollege. De oorzaak lag bij de harde fraudeaanpak die de Belastingdienst hanteerde. Daarvan had het college vorig jaar in een vooronderzoek al vastgesteld dat die vaker mensen van buitenlandse afkomst trof dan mensen met een Nederlandse afkomst.

Omdat daardoor de bewijslast is omgedraaid, moet de Belastingdienst in individuele zaken bij het college nu aantonen dat er niet is gediscrimineerd in plaats van dat de toeslagenouders moeten aantonen dat ze gediscrimineerd zijn.

En dat heeft Belastingdienst niet (voldoende) gedaan in de eerste zaken die nu door het mensenrechtencollege zijn behandeld. De criteria die de overheidsorganisatie gebruikte om ouders die mogelijk fraudeerden te onderzoeken, waren weliswaar neutraal en hadden niet te maken met hun buitenlandse afkomst. Maar het vergaande besluit om kinderopvangtoeslag te stoppen en terug te vorderen, was in deze drie gevallen niet gerechtvaardigd, aldus het college. Dat oordeelt dat „in alle drie de zaken dat de Belastingdienst/Toeslagen verboden indirect onderscheid heeft gemaakt. En ook dat is een vorm van discriminatie.”

Antiracismebureau RADAR stond twee gedupeerden bij en is blij met de uitspraak. „De Belastingdienst bleef tijdens de zitting ontkennen dat er sprake was discriminatie, maar het college is klip-en-klaar: deze mensen zijn onterecht behandeld vanwege hun afkomst”, zegt Juliette Bonneur van RADAR. Volgens haar is het vooral van belang dat nu op individueel niveau is vastgesteld dat er is gediscrimineerd.

Meer gedupeerden hebben zich bij het College voor de Rechten van de Mens gemeld. De organisatie kan de Belastingdienst geen sancties opleggen. Voor een eventuele schadevergoeding moeten gedupeerden naar de rechter.

Staatssecretaris Aukje de Vries (Toeslagen) betreurt het ten zeerste dat er sprake is geweest van discriminatie, zegt zij in een reactie. „Iedereen moet in gelijke gevallen gelijk behandeld worden, discriminatie kan en mag niet.” De komende tijd wordt, onder meer op basis van gesprekken met de mensen die een zaak hadden aangespannen, onderzocht welke verdere verbeteringen de organisatie Toeslagen (voorheen onderdeel van de Belastingdienst) kan doorvoeren.