Dat oordeelde de rechtbank Den Haag woensdag in drie rechtszaken die waren aangespannen door een Marokkaanse en twee Indiase derdelanders. Volgens de rechtbank is het kabinet niet bevoegd de tijdelijke bescherming van de drie te beëindigen. De zitting had plaats in Roermond.

Volgens de rechtbank mag het kabinet de opvang voor derdelanders uit India en Marokko stoppen als de Raad van de Europese Unie dat heeft besloten of als „de maximale duur van de tijdelijke bescherming is bereikt”.

Het kabinet mag dat dus niet op eigen houtje doen, legt een woordvoerder van de rechtbank uit. „Het verweer van de staatssecretaris was: ik heb de bevoegdheid extra groepen in de opvangregeling onder te brengen, zoals de derdelanders, dus dan heb ik ook de bevoegdheid om die groepen daar weer uit te halen. Maar de rechtbank oordeelt: als die mensen onder de tijdelijke bescherming vallen, bepaalt die regeling en alles wat daarin is opgenomen wanneer die wordt beëindigd.”

De ministers in de Raad van de EU hebben de tijdelijke regeling voor vluchtelingen uit Oekraïne in maart 2022 ingevoerd. De regeling geldt voorlopig tot 4 maart 2024. Sinds februari is bekend dat derdelanders in Nederland vanaf 4 september dit jaar er niet meer onder vallen.

Om te toetsen of dat juridisch wel mag, zijn onder meer de Raad voor Rechtsbijstand en VluchtelingenWerk twaalf proefprocessen gestart. De drie zaken van de derdelanders uit India en Marokko zijn onderdeel van die proef. In de eerste zaak van een derdelander uit Tanzania oordeelde de rechtbank in Rotterdam juist dat het kabinet wel bevoegd is diens opvangregeling te beëindigen.

Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne zijn gevlucht na de Russische inval. Ze hadden geen Oekraïense nationaliteit.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid blijft ondanks de uitspraak van plan de opvang van derdelanders per 4 september stop te zetten. De Immigratie- en Naturalisatiedienst gaat in beroep. Het ministerie van Justitie en Veiligheid gaat de Raad van State vragen het hoger beroep versneld te behandelen.

Het Leger des Heils vreest dat een deel van de derdelanders op straat belandt als zij per maandag geen opvang meer hebben. De organisatie roept de overheid op met een oplossing te komen om te voorkomen dat deze mensen dakloos worden.

VluchtelingenWerk vindt dat de derdelanders nu voorlopig in Nederland moeten kunnen blijven.