Als Jood word je in Indonesië achtergesteld. Veel landgenoten houden je verantwoordelijk voor het Israëlisch-Palestijns conflict. Ben je ambtenaar, dan moet je als Jood niet rekenen op promotie. Ook kun je je huis worden uitgezet.

Indonesië en Israël onderhouden geen diplomatieke betrekkingen en politici doen ook weinig moeite om hun afkeer van Israël en Joden te verhullen. Toen het WK voetbal voor jongeren onder de 20 dit jaar in Indonesië zou worden gehouden, zeiden de gouverneurs van Bali en Midden-Java (Ganjar Pranowo) het team van Israël niet te willen huisvesten. Daarop ontnam voetbalbond FIFA Indonesië het evenement.

Onderzoek van Saiful Mujani Research and Consulting bracht vorig jaar aan het licht dat 51 procent van de Indonesiërs geen Joodse buren wil. Een Jood als leraar op een staatsschool ziet 57 procent niet zitten en 61 procent heeft bezwaar tegen een Jood als overheidsfunctionaris.

Yaakov Baruch is rabbijn in Tondano. In deze stad in de overwegend christelijke provincie Noord-Sulawesi staat de enige synagoge van Indonesië. Baruch ervoer jaren geleden persoonlijk de intolerantie. Terwijl hij met zijn vrouw aan het shoppen was in Jakarta, maakten vijf mannen een punt van zijn keppeltje. „Doe die hoed af, dat is de hoed van een moordenaar.”

Toch is juist Baruch positief over de toekomst van Joden in Indonesië. In een vorige week zaterdag op Channel NewsAsia gepubliceerd interview zegt hij dat een jaar of twintig geleden „provocatieve samenzweringstheorieën”, zoals dat de Joden Indonesië willen overnemen, erg populair waren en overal opdoken. „Tegenwoordig zie ik zulke boeken niet meer. Mensen worden slimmer doordat ze de juiste informatie online kunnen vinden.”

Het internet heeft een nieuw tijdperk ingeluid voor het Jodendom in Indonesië, zei een geloofsgenoot van Baruch eerder dit jaar tegen het Joodse magazine Tablet. Over de archipel verspreide Joden zoeken contact via het medium en komen tijdens feesten online samen. Van de nieuwe generatie Joden zijn er meer open over hun geloof en uiten dat ook op sociale media. Onder Indonesiërs bespeurt de rabbijn interesse in het jodendom. „Degenen die onze aanwezigheid bekritiseren, wonen hier ver vandaan.”

Er moet nog het nodige gebeuren voordat Indonesië zijn anti-Joodse sentimenten kan afwerpen en Joden in het land hun religie vrij kunnen belijden, stelt Baruch. „We zijn er nog niet, maar ik heb het gevoel dat we langzaam naar die toekomst toewerken”, zegt hij optimistisch.

Zeker lijkt dat Indonesiërs meer houden van voetbal dan dat ze Joden haten. Gouverneur Pranowo wil volgend jaar graag president worden, maar viel terug in de peilingen nadat de FIFA Indonesië de organisatie van het WK ontnam. Zijn uitlatingen over het Israëlische voetbalteam blijken vooralsnog een schot in eigen doel.