Het venijn zit voor Trump in de staart
Lange tijd noemde oud-president Trump het justitieel onderzoek dat in de staat Georgia tegen hem was ingesteld „een politieke heksenjacht”. Maar nu de aanklacht er ligt, zal hij daar toch zijn zorgen over hebben. Juist de vierde en laatste aanklacht tegen hem kan het meest schadelijk voor hem zijn. Het venijn zit in de staart. Acht vragen.
Waar draait het om?
Trump heeft steeds beweerd dat de verkiezingen in de staat Georgia niet correct zijn verlopen. Hij kwam in deze swing state om precies te zijn 11.780 stemmen te kort om van zijn rivaal Joe Biden te winnen. Sinds dat bekend is, zegt Trump dat de verkiezingsuitslag in die staat door de Democraten is gestolen.
Tot de definitieve vaststelling van de uitkomst op 6 januari 2021 door het Kiescollege heeft hij op verschillende manieren geprobeerd de uitslag ongedaan te maken.
Wat is de aanklacht?
In de aanklacht van 98 pagina’s worden 41 punten opgevoerd. Dertien daarvan betreffen Trump zelf. Bij de resterende gaat het om adviseurs, staffunctionarissen en vertrouwelingen die medeplichtig zouden zijn. Trump wordt beschuldigd van het overtreden van de wet tegen afpersing, het aanzetten van een ambtenaar tot het schenden van de eed, samenzwering om zich voor te doen als een kiesman, samenzwering om vervalsing van uitslagen te plegen en samenzwering om valse documenten in te dienen.
Aanklagers Fani Willis zegt dat Trump en zijn medewerkers willens en wetens de uitslag van de verkiezingen probeerden te veranderen ten gunste van Trump.
Welke bewijzen voert de aanklager op?
Het meest harde bewijs is de uitgelekte opname van een telefoongesprek dat Trump op 2 januari 2021 had met zijn partijgenoot Brad Raffensperger, de eerstverantwoordelijke bestuurder voor het verloop van de verkiezingen in de staat Georgia. Trump zei: „Ik wil gewoon 11.780 stemmen vinden, want we hebben de staat gewonnen.”
Dat telefoongesprek is ook de directe aanleiding geweest om het justitieel onderzoek te starten. Dat noemt de aanklager „het aanzetten tot schending van de ambtseed en afpersing van een ambtenaar in functie.”
Een tot nu toe onbekend feit dat in de aanklacht staat is dat Trump nog op 17 september 2021 – acht maanden nadat hij zijn ambt had neergelegd – een brief aan Raffensperger stuurde waarbij hij een rapport voegde waarin hij beweerde dat 43.000 stemmen in DeKalb County niet correct waren verwerkt. Daarom drong Trump er bij Raffensperger erop aan alsnog het proces te starten om de uitslag in Georgia ongeldig te verklaren.
Verder meldt de aanklacht dat Trump op 5 december 2020, een maand na de verkiezingen, persoonlijk belde met de Republikeinse gouverneur van Georgia, Brian Kemp, om hem te verzoeken het staatsparlement van Georgia voor een spoedsessie bijeen te roepen. Daar zou Biden’s verkiezingswinst formeel kunnen worden betwist. Kemp weigerde.
Vervolgens vroeg Trump hetzelfde aan Republikein David Ralson, de inmiddels overleden Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden in Georgia. Ook Ralson ging niet in op het verzoek van de president.
In de aanklacht wordt ook verwezen naar de talloze complottheorieën over verkiezingsfraude die Trump en zijn medewerkers hebben verspreid. Zo zouden in Georgia onder meer de stemmachines van het merk Dominion zijn gehackt in het voordeel van de Democraten. Voor het verspreiden van dat bericht kwam televisiezender Fox News later nog in grote juridische moeilijkheden.
In totaal hoorde de jury sinds haar aantreden in januari van dit jaar 75 getuigen onder ede.
In het proces rond de Capitoolrellen beroepen Trump’s advocaten zich op de vrijheid van meningsuiting. Zij vinden dat hij gewoon mag zeggen te denken dat de verkiezingen zijn gestolen.
Inderdaad is in de VS de vrijheid van meningsuiting een groot goed. Maar die is niet onbegrensd. In de staat Georgia geldt een wet die overheidsdienaren expliciet verbiedt „valse, fictieve of frauduleuze verklaringen” af te leggen. In de aanklacht wordt meer dan honderd keer gesteld dat er sprake is geweest van het afleggen van valse verklaringen door Trump en zijn medeverdachte Giuliani.
Juristen zeggen dat deze aanklacht schadelijker kan zijn voor Trump dan de andere zaken die lopen. Waarom?
Een reden daarvoor is dat in de staat Georgia rechtszaken worden gevoerd met camera’s in de rechtszaal. Televisiezenders kunnen die beelden gebruiken en zullen dat ook doen. Dat betekent dat iedereen kan meekijken.
Een belangrijker reden is dat Trump, als hij inderdaad weer president wordt, na een eventuele veroordeling zichzelf geen gratie kan verlenen. Dat zou mogelijk wel bij de andere zaken kunnen. Maar bij die processen wordt het oordeel geveld door een federale rechter. Een vonnis van zo’n rechter kan een president ongedaan maken door gratie te verlenen.
Echter, een eventuele veroordeling in Georgia wordt gedaan door een districtsrechter. Dat is geen federale rechter maar een rechter van die staat. Daar heeft de president niets over te zeggen.
Maar zou een eventueel bevriende gouverneur van Georgia dat dan niet kunnen doen?
In verschillende andere staten zou dat kunnen, maar in Georgia niet. Daar worden gratieverzoeken beoordeeld door een speciale commissie. Daarbij geldt dan ook nog eens de regel dat gratie pas mag worden verleend als iemand vijf jaar van de straf heeft uitgezeten.
Welke straf kan Trump eventueel krijgen?
Als de rechter meegaat in de aanklacht dat Trump deel uitmaakte van een criminele organisatie, kan hij een straf van maximaal twintig jaar opleggen. Dat ligt vast in de RICO-wet. Deze wet is in veel staten ingevoerd om de maffia te bestrijden. Maar aanklagers hebben die sindsdien ook toegepast op groepen mensen die zich schuldig maakten aan twee of meer misdaden.
Wanneer gaat het proces echt van start?
Dat is nog onduidelijk. Zoals in de staat Georgia gebruikelijk is, heeft iemand tegen wie een aanklacht is ingediend tien dagen de tijd om zich vrijwillig te melden. Komt hij niet, dan wordt een aanhoudingsbevel uitgevaardigd. Zodra die aanhouding heeft plaatsgevonden gaat justitie in overleg met de advocaten van de verdachte om een startdatum voor het eigenlijke proces vast stellen. Aanklager Willis wil binnen een half jaar de zaak voor de rechter hebben. Dat is ambitieus. De advocaten van Trump zullen zeker proberen om zo lang mogelijk uitstel te krijgen.
