Op 15 augustus wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië herdacht, niet alleen tijdens een nationale herdenking in Den Haag, maar ook plaatselijk. De stichting Indisch Platform 2.0 organiseert de Amsterdamse herdenking en heeft een dochter van kapitein Raymond P.P. Westerling gevraagd te spreken. Westerling (1919-1987) is omstreden vanwege zijn harde acties tegen de burgerbevolking in het zuiden van Celebes, het huidige Indonesische eiland Sulawesi. Daarbij werden tal van mensen standrechtelijk –zonder proces– geëxecuteerd.

Vanwege de uitnodiging aan Westerlings dochter trekt Halsema zich terug. In een verklaring op Instagram schrijft ze: „In het programma van de herdenking op de Dam is gekozen sprekers aan het woord te laten die pleiten voor ‘eerherstel en erkenning’ voor Raymond Westerling, een oud-strijder van het KNIL die onder meer leidinggaf aan massa-executies van Indonesiërs. Een zeer ongepaste en pijnlijke keuze op een dag waarop we alle slachtoffers herdenken, niet alleen die aan Nederlandse zijde.”

De burgemeester wil daarom geen toespraak houden en zal ook geen krans leggen. In plaats daarvan gaat ze een dag later naar „de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking bij het Monument Indië-Nederland op het Olympiaplein, een inclusieve Indonesië-Nederland herdenking waarbij de verschillende groepen niet tegenover elkaar staan, maar de gedeelde koloniale en oorlogsgeschiedenis centraal staat”.

Westerling heeft nooit spijt betuigd voor zijn ”zuiveringsacties”. De Nederlandse overheid heeft later verontschuldigingen aangeboden voor begane wreedheden. Een aantal weduwen van slachtoffers kreeg een financiële schadevergoeding.

De Federatie Indische Nederlanders (FIN) stelt dat Halsema met twee maten meet. „De burgemeester was namelijk gewoon aanwezig tijdens de afgelopen twee Nationale Dodenherdenkingen, terwijl de officiële tekst, over wie we tijdens de Nationale Dodenherdenking herdenken, is aangepast. Sinds twee jaar is de „koloniale oorlog in Indonesië” toegevoegd aan het memorandum en worden „alle Nederlandse en Indonesische slachtoffers” herdacht. Daar vallen ook Indonesiërs onder die vochten voor de toenmalige vijand, waaronder oorlogsmisdadigers. Dat is voor Halsema dus kennelijk geen probleem, iets dat de burgemeester nog eens lijkt te onderstrepen door op 16 augustus wel gewoon naar de omstreden Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking te gaan.

Saillant detail is dat betrouwbare bronnen melden dat de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 heeft aangedrongen op het terugtrekken van de burgemeester. Deze organisatie kwam vorig jaar nog in opspraak nadat zij daags voor de Nationale Herdenking bekendmaakte dat de Indonesische ambassadeur tijdens de officiële ceremonie een prominente rol zou innemen. Dat gebeurde zonder overleg met slachtoffers en nabestaanden. De nieuwe rol van de ambassadeur wordt door veel Indische Nederlanders als een regelrechte provocatie ervaren, omdat zij zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als de daaropvolgende Bersiap zwaar hebben geleden onder Indonesisch racisme én terreur. Tot op de dag van vandaag ontkent, bagatelliseert en vergoelijkt Indonesië haar rol daarin. Ook worden Indonesische oorlogsmisdadigers ieder jaar in Indonesië als helden geëerd.”

Ook de stichting Indisch Platform 2.0, die de jaarlijkse herdenking op de Dam voor de vierde keer organiseert, betreurt het besluit van de burgemeester. Volgens voorzitter Peggy Stein worden alle slachtoffers herdacht, „ook de militairen die nu door de veranderende opvattingen over de dekolonisatieoorlog in een kwaad daglicht zijn komen te staan. Met haar terugtrekking politiseert Halsema de herdenking”.

De stichting Indisch Platform 2.0 is in 2017 opgericht om aandacht te vragen voor de Indische Kwestie: volgens de website –die sinds de oprichting nauwelijks meer is bijgehouden– wil het „erkenning van én verontschuldiging voor de onbehoorlijke behandeling van de Nederlanders uit Nederlands-Indië door de opeenvolgende Nederlandse regeringen na de Tweede Wereldoorlog. Het uitbetalen van de salarissen aan militairen en ambtenaren voor de 41 oorlogsmaanden die zij tot op de dag van vandaag niet hebben ontvangen. Het vergoeden van de geleden materiële schade als gevolg van het volledig verlies van alle bezittingen. Nederland is het enige land dat zich aan deze verplichting heeft weten te onttrekken.”

De herdenking die burgemeester Halsema nu wel gaat bezoeken, wordt pas voor de derde keer gehouden. Er was al een kranslegging namens de gemeente Amsterdam gepland, namelijk door Bart Vink, voorzitter van het dagelijks bestuur in Amsterdam-Zuid. Zijn grootmoeder heeft twintig jaar in Nederlands-Indië gewoond en zijn vader schreef twee boeken over die tijd, waarvan er ook een in het Indonesisch is vertaald.