Rutte: zonder stabiele relatie EU uit zicht voor Servië en Kosovo
Als Servië en Kosovo verder willen integreren in de Europese Unie dan zullen ze hun conflict moeten bijleggen. Dat hebben premier Mark Rutte en zijn Luxemburgse collega Xavier Bettel duidelijk gemaakt tijdens een gesprek met de Servische premier Aleksandar Vucic.
„Een stabiele relatie is essentieel voor het vooruitzicht van beide landen op verdere EU-integratie en toetreding”, zei Rutte die dinsdag met Bettel nog in Kosovo is. Servië is kandidaat-lid van de EU. Kosovo wil er ook graag bij.
De spanningen tussen Servië en Kosovo liepen de afgelopen weken hoog op. In het noorden van Kosovo waar een Servische minderheid woont, kwam het eind mei tot gewelddadigheden. Daarbij raakten dertig NAVO-vredesmilitairen gewond.
De EU heeft een routekaart uitgestippeld om een eind te maken aan het conflict. Dat kwamen beide landen al eind februari overeen. Belgrado en Pristina moeten die routekaart gaan volgen. Dat is het belangrijkste, aldus Rutte.
Hij kwam niet naar Belgrado om een kant te kiezen, benadrukt Rutte. „Het ergste wat je nu kunt doen is de Serven of de Kosovaren het gevoel geven dat wij kiezen voor een van die twee kanten. Dan help ik het proces ook niet.”
Na de uitbarsting van geweld eind mei sommeerde EU-buitenlandchef Josep Borrell de Servische president en de Kosovaarse premier Albin Kurti naar Brussel. Maar het overleg leverde niets op. Ze spraken niet eens rechtstreeks met elkaar.
Vucic zei na het gesprek met Rutte en Bettel dat ze er verschillende denkbeelden op na houden. Hij maakte ook duidelijk niets te zien in een direct gesprek met Kurti om de problemen op te lossen. Kosovo moet volgens hem stappen zetten.
Een van de afspraken die eerder is gemaakt, is dat Serven in Kosovo meer autonomie moeten krijgen. Servië zou dan niet meer dwarsliggen bij toetreding van Kosovo tot een internationale organisatie. Belgrado erkent Kosovo niet, dat zich in 1999 met geweld afscheidde van Servië.
Ook spraken de leiders over onder meer migratie en de oorlog in Oekraïne. De westelijke Balkan is een belangrijke migratieroute. Servië is de EU eerder tegemoetgekomen door minder visa te verstrekken. Vucic zei op dit gebied wel meer te willen doen.
De westelijke Balkan is sinds het begin van de oorlog in Oekraïne belangrijker geworden voor de EU. Rusland probeert hier te stoken en de EU wil geen nieuwe instabiliteit langs zijn grenzen. Servië heeft traditiegetrouw warme banden met Moskou, maar ziet ook levering van munitie aan Oekraïne door de vingers.