Al drie keer eerder, in 2010, 2017 en 2021, overwoog de inmiddels 44-jarige Leijten het bijltje erbij neer te gooien, vertelde ze in 2021 in een interview met het blad Volzin. In 2010 uit afschuw over de manier waarop haar fractievoorzitter Agnes Kant in de media werd afgeserveerd. In 2017 omdat ze dacht: het is mooi geweest. En in 2021 omdat ze er echt klaar mee was.

Twee keer, in 2010 en 2017, liet ze zich overhalen door fractievoorzitter Emile Roemer om aan te blijven als vraagbaak en coach voor nieuwe en onervaren Kamerleden. In 2021 gaf haar wens om zich te blijven inzetten voor de ouders van de toeslagenaffaire de doorslag. „Ik heb mensen in de ogen gekeken en gezegd: ik ga jullie helpen. Dat werk is nog niet gedaan”, zei ze in het interview.

Leijten groeide op in een progressief katholiek gezin. Haar ouders, die een gezinshuis runden, voedden haar op met het beeld van een liefdevolle God, maar in de puberteit liet ze het geloof los. Toch bleef ze, net zoals veel SP’ers van het eerste uur dat voor haar deden, naar haar religieuze opvoeding verwijzen door haar inzet voor de SP te verklaren met de woorden: „Ik ben meer geïnteresseerd in het maken van de hemel nu op aarde”. Met Haagse journalisten had ze niet veel op. Die trapten volgens haar veel te gretig in het VVD-frame door haar weg te zetten als de felle Renske uit de oppositie die overal iets achter zoekt, in plaats van op zoek te gaan naar maatschappelijke misstanden.

Actie en fractie

De aloude SP-lijn dat ”actie” en ”fractie” hand in hand horen te gaan, bracht Leijten met verve in de praktijk. Zo streed ze niet alleen voor betere lonen in de thuiszorg door actievoerende zorgwerkers toe te spreken, ze verdedigde in 2010 ook met succes de eerste SP-initiatiefwet ooit, over verplichte basistarieven in de thuiszorg.

Leijten kwam in 2006 in de Kamer en is de laatste van die lichting SP’ers die een punt zet achter het Kamerwerk.

Ondanks haar imago van een vechtjas gold ze in de omgang als aardig en hartelijk. Toen Kees van der Staaij in de talkshow Jinek werd gekielhaald omdat hij de Nashvilleverklaring verdedigde, was Leijten degene die de volgende ochtend haar hoofd om de deur stak om te zeggen dat ze respect had voor zijn kalme optreden; hoezeer ze ook van mening verschilden.

Met het in de openbaarheid krijgen van het toeslagenschandaal, samen met Pieter Omtzigt, is meteen haar belangrijkste wapenfeit genoemd. Maar zeker in haar laatste jaren drukte ze ook op andere debatten haar stempel. Zo nam ze in 2019 samen met SGP’er Roelof Bisschop het initiatief om de Europese verdragen minder ambitieus te maken. De zinsnede waarin de lidstaten uitspreken te streven naar een steeds hechtere unie moest in de ogen van de twee worden geschrapt.

Op de SGP-burelen wordt met ontzag over Leijten gesproken. „Het soortelijk gewicht van deze volksvertegenwoordiger was vele malen groter dan 1/150. Haar vertrek dienovereenkomstig”, twitterde voorlichter Menno de Bruyne, na het bekend worden van haar vertrek.

Omdat ze vond dat de stem van de burger meer moest worden gehoord, zette ze zich ook in voor een correctief referendum, maar de SP-wet die de invoering daarvan had moeten regelen werd een jaar geleden weggestemd.

In haar afscheidsspeech, zaterdag, op een SP-bijeenkomst zei ze het tijd te vinden om de echte samenleving weer op te zoeken „en daar mensen te gaan organiseren”. Een baan bij een vakbond of een linkse, ideële stichting, zou zo maar haar volgende functie kunnen zijn.