Gevolg van de botsing tussen Hongarije en Polen en de 25 andere lidstaten is dat er geen ‘conclusies’ zijn aangenomen over migratie en asiel; een soort gezamenlijke slotverklaring na een EU-top. Wel bracht EU-voorzitter Charles Michel zelf een schriftelijke verklaring naar buiten. „Het is genoteerd dat er behoefte is om consensus te bereiken over een effectieve migratie- en asielbeleid en dat (…) herplaatsen van asielzoekers op een vrijwillige basis moet gebeuren.”

In een mondelinge toelichting zei Michel dat 25 van de 27 lidstaten achter de inhoudelijke migratieafspraken en het gevolgde proces staan en verder willen met de uitvoering ervan. „Twee lidstaten zijn het niet eens met het proces en de inhoud. Zij interpreteren het anders”, zei Michel. Hongarije en Polen vinden dat het migratiepact niet met een gekwalificeerde meerderheid had mogen worden aangenomen, maar dat daar unanimiteit voor nodig was.

Praktisch gezien heeft het ontbreken van een conclusie geen gevolgen voor het migratiepact van de Europese Commissie, benadrukten verscheidene leiders.

Over dat pact werd begin juni een akkoord bereikt. Na jarenlang gesteggel werden afspraken gemaakt over de asielprocedures en het opnemen en verdelen van asielzoekers over Europa. Alleen Polen en Hongarije stemden tegen. Litouwen, Bulgarije, Slowakije en Malta onthielden zich van stemming. Deze vier landen hebben volgens Michel tijdens de top alsnog hun steun uitgesproken.

„We gaan door met de uitvoering van het migratiepact”, benadrukte hij. „We houden het hoofd koel. We hebben geen eenparigheid, maar er is wel brede consensus die we een jaar geleden niet hadden.” Volgens hem gaat uitvoering van het pact zorgen voor het verminderen van de asieldruk in Europa.

Het komt zelden voor dat de leiders helemaal geen gezamenlijke conclusies trekken over een belangrijke kwestie op de agenda. Er is hen veel aan gelegen om eensgezindheid uit te stralen. Maar diplomaten spreken fel tegen dat de mislukking een afgang is en wentelen alle schuld af op de twee dwarsliggers.