Groen & duurzaamheid

Van kanariepietje tot fopwesp: geel komt overal voor in de natuur

Na groen en bruin is geel een van de meest voorkomende kleuren in de natuur. Overal is deze kleur te vinden: bij planten, paddenstoelen, vogels en insecten.

28 June 2023 14:08
Wielewaal. beeld Theo Wösting
Wielewaal. beeld Theo Wösting

Bij planten vooral in het voorjaar. Dan kleuren slootkanten geel van het speenkruid. Weilanden vormen gele tapijten door de vele paardenbloemen en boterbloemen. En bermen van snelwegen zijn op veel plekken geel van kool- of raapzaad.

Minder algemene, zeer fraaie voorjaarsbloeiers zijn de sleutelbloemen, waaronder de slanke sleutelbloem. Deze komt met name voor in Zuid-Limburg, het oosten van het land en Noord-Brabant. Ook staat hij veel in tuinen. De plant houdt van vochtige, weinig bemeste grond.

Daarnaast zijn er tal van vogels met een gele kleur. Een fotogenieke soort is de wielewaal. Het mannetje is knalgeel met zwart; het vrouwtje is iets fletser. Ondanks de opvallende kleur is de vogel niet makkelijk te vinden. Hij zit meestal hoog in boomtoppen. De zang is een kenmerkend, hoboachtig gefluit, dat tropisch aandoet.

Hoogveen

Een andere gele vogel is de geelgors. Deze soort houdt van kleinschalig boerenland met houtwallen, singels en bosjes, maar komt ook voor in heideterreinen en hoogveen. De geelgors broedt in het oosten van het land; in het westen is deze als broedvogel verdwenen.

Ook in het insectenrijk komt de kleur veelvuldig voor. Op zonnige dagen is de kans groot een citroenvlinder in de tuin aan te treffen. Dit is een grote, gele vlinder die relatief oud kan worden: meer dan een jaar. Minder bekend is de gele luzernevlinder, een Midden-Europese soort die als trekvlinder ook in Nederland kan worden waargenomen. Kenners weten het verschil tussen de gele, de oranje en de zuidelijke luzernevlinder.

Gele nachtvlinders zijn er ook. Een opvallende en vrij algemene soort is de gestreepte goudspanner, die vleugels heeft met een goudgele grondkleur en fijne bruin gegolfde dwarslijnen. De meeste nachtvlinders zijn ’s nachts actief, maar deze soort kan ook overdag worden gezien.

Bestrijden

Veel schaarser is het kanariepietje. Dit is geen vogel, maar een klein nachtvlindertje met okergele vleugels en een bruine tekening. In Noord-Amerika is het diertje ingevoerd om knoopkruid te bestrijden, een plant die daar niet van nature voorkomt.

Ook in andere insectenfamilies komen gele soorten voor. Een overbekend voorbeeld is de gewone wesp. Met zijn geel-zwart gekleurd lijf geeft het diertje een duidelijk signaal af: blijf van mij af, want anders steek ik je. Veel andere insecten hebben hetzelfde kleurenpatroon, in de hoop dat andere dieren hen voor een gevaarlijke wesp aanzien en daarom niet durven op te eten. Voorbeelden zijn de grote fopwesp (een zweefvlieg), de kleine wespenboktor en de eikenwespvlinder.

Dan is er in de natuur nog een aantal minder bekende groepen met gele soorten, waaronder de korstmossen. Een van de bekendste en algemeenste korstmossen met een gele kleur is het groot dooiermos. Deze soort, die gele ronde plakjes vormt op bomen en stenen, komt vooral voor in gebieden met veel stikstofneerslag. Het klein dooiermos bestaat ook, is bijna net zo algemeen als zijn grotere broer, maar veel minder opvallend. Veel zeldzamer zijn eierdooiermos, dat in Nederland alleen bekend is van de Bemelerberg in Zuid-Limburg, en dragonderdooiermos, dat in 2014 is ontdekt aan de Dragonderweg in Ede.

Houvast

Een korstmos is een samenlevingsvorm tussen een alg en een schimmel. De schimmel zorgt voor de structuur van het korstmos en voor houvast; de alg voor de energievoorziening. Loslevende schimmels zijn er ook. De vruchtlichamen die deze vormen –dat doen ze meestal in de herfst, als het lekker vochtig is– worden paddenstoelen genoemd.

Paddenstoelen kunnen allerlei kleuren hebben, waaronder rood, groen en geel. De soorten met de felste kleuren zijn wellicht de wasplaten, waaronder de gele, puntmuts- en elfenwasplaat. Deze zijn alle drie geel en komen voor in voedselarme en weinig verstoorde graslanden.

Meer over
Natuurnieuws

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer