Die gaan zo snel en grijpen zo diep in op het leven van mensen dat er behalve enthousiasme over de vele toepassingsmogelijkheden ook grote zorgen zijn. Niet voor niets riepen prominenten uit onder meer de techwereld enige tijd geleden op tot een tijdelijke stop op allerlei AI-experimenten. De roep om bezinning klinkt alom.

Die oproep verdient bijval, maar moet wel in het juiste perspectief worden geplaatst. Paniek over allerlei doemscenario’s helpt niet mee in een gezonde discussie over de voors en tegens van kunstmatige intelligentie.

In een interview met het Reformatorisch Dagblad dat zaterdag verschijnt, noemt prof. dr. Marc de Vries AI een „mooie technologie”, zolang het functioneert als hulpmiddel. Zorgelijk wordt het echter als mensen steeds meer beslissingen gaan overlaten aan deze technologie. Wanneer AI autonoom, dus zonder tussenkomst van mensen, beslissingen gaat nemen, levert dat volgens De Vries een groot gevaar op.

Het is daarom een belangrijke en noodzakelijke stap dat het Europees Parlement het woensdag eens werd over regels voor kunstmatige intelligentie. Formeel duurt het nog enkele jaren voordat het al in 2021 ingediende wetsvoorstel daadwerkelijk van kracht is, maar de Europese goedkeuring van deze week is een grote stap in de goede richting.

De wet, de eerste ter wereld op dit gebied, moet ertoe leiden dat AI-systemen die in Europa worden gebruikt, veilig zijn en aan strenge eisen voldoen. Zo schrijft de wet voor dat het altijd voor iedereen duidelijk moet zijn als een tekst of afbeelding is gemaakt met behulp van AI. Ook komt er een verbod op gezichtsherkenning met slimme camera’s in de openbare ruimte, en komen er bindende regels voor inmiddels veelgebruikte programma’s als ChatGPT.

Het lastige met wetgeving is dat deze al snel is achterhaald door de ontwikkelingen, soms nog voordat de wet is ingevoerd. Dat gevaar dreigt ook hier. Dat de wet alleen voor Europa geldt, terwijl veel AI-toepassingen in de VS of elders worden ontwikkeld, maakt handhaving er straks niet eenvoudiger op. Toch geeft de EU met deze wet een krachtig signaal af: kunstmatige intelligentie is té ingrijpend om over te laten aan de commerciële techsector.

Zo krijgt de breed gehoorde roep om bezinning met deze wet handen en voeten. Het laat zien dat –hoe nuttig en behulpzaam technologie ook kan zijn– de mens altijd verantwoordelijk blijft voor de toepassing ervan.

Het is te wensen dat de invoering van de wet sneller gaat dan gepland. Tijd om uitgebreid te dimdammen over punten en komma’s is er niet. Daarvoor gaan de ontwikkelingen veel te snel. Het pleidooi van Eurocommissaris Margrethe Vestager om al binnen enkele weken te komen met een –weliswaar vrijwillige– gedragscode verdient daarom alle steun.