Dat zei minister Ernst Kuipers (VWS) donderdag na een urenlang debat over de aanpak van het kabinet tijdens de coronacrisis. Vooralsnog weigerde de regering zo’n onderzoek te doen.

Als extra garantie voor het nakomen van die toezegging diende een Kamermeerderheid, waaronder ook de vier coalitiepartijen, een motie in, waarin de roep om een dergelijk onderzoek wordt bekrachtigd. De lopende onderzoeken die intussen door diverse instituten in gang zijn gezet, worden verbreed, zo zei Kuipers toe.

Aanleiding voor het debat was het tweede deelonderzoek naar de aanpak van de coronacrisis in de periode van september 2020 tot juli 2021 dat werd uitgevoerd door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).

De onderzoekers stellen vast dat het kabinet ernstig tekortschoot in zowel de onderbouwing van, als de communicatie over de drie belangrijkste coronamaatregelen: de sluiting van scholen, de avondklok en de mondkapjesplicht. Zo kwam de OVV tot de slotsom dat de sluiting van scholen mede tot doel lijkt te hebben gehad ouders thuis te laten werken. „Daarmee werden kinderen ingezet als enkelband om ouders thuis te houden”, zei Kamerlid Bushoff van de PvdA.

Het rapport dat in oktober vorig jaar werd gepresenteerd, roept de regering op de effectiviteit van de genomen maatregelen te onderzoeken. Maar het kabinet heeft daar vooralsnog geen werk van gemaakt, constateerde de OVV eind maart. De reden die de regering daarvoor gaf, was dat zo’n onderzoek te moeilijk is. Tijdens de crisis golden er namelijk tegelijk meerdere maatregelen en het is lastig na te gaan wat die los van elkaar hebben uitgewerkt, zo heeft Kuipers herhaaldelijk betoogd.

VVD, D66, CDA, SGP, GroenLinks, PVV, PvdA en SP hebben daar echter geen boodschap aan, zo bleek donderdag. Daarbij speelt mee dat een maatregel zoals de avondklok zwaar ingreep in de bewegingsvrijheid van burgers. Ook de nieuwe pandemiewet, waar de volksvertegenwoordiging recent mee instemde, biedt de zorgminister de bevoegdheid om terug te vallen op dergelijke vergaande ingrepen. Voor het vertrouwen van de bevolking is het dan wel zaak dat de regering met cijfers komt over de effectiviteit ervan, oordelen de partijen.

Rookgordijnen

Ondanks dat de maatregelen nog niet zijn geëvalueerd, bleef Rutte erbij dat het instellen van de avondklok begin januari 2021 een juiste beslissing is geweest. „Ik had geen alternatief. Met de kennis van toen zou ik nog steeds hetzelfde hebben gedaan”, stelde hij. De opmerking zorgde bij diverse Kamerleden voor ongenoegen. Zij betichtten Rutte van het optrekken van rookgordijnen.

Ook SGP-Kamerlid Kees van der Staaij vond de stelling van Rutte opmerkelijk. „Hoe kan de premier zeggen dat hij op basis van de kennis die er toen was juist gehandeld heeft? Het onderzoek toont juist aan dat de toegevoegde waarde van de avondklok ook toen helemaal niet duidelijk was.” Ook Nico Drost (CU) vindt dat enige reflectie wel gepast is. Het Kamerlid vraagt zich vooral af of de schoolsluiting wel een juiste beslissing was.