De soms bizarre vragen die ik kreeg, geven een goed beeld van de doorgeschoten regelgeving in de financiële sector. Hieronder een fragment uit het gesprek, dat bijna een kwartier duurde.

Bank: „Waarom gaat ze de rekening openen?”

Ik: „Om het geld uit haar spaarpot te storten.”

Bank: „Hoe komt ze aan dat geld?”

Ik: „Dat heeft ze gespaard uit haar zakgeld en verjaardagsgeld.”

Bank: „Doet ze zaken met Noord-Korea of Saudi-Arabië?”

Ik: „Nee.”

Bank: „Is ze geboren in de VS?”

Ik: „Nee.”

Bank: „Hoeveel geld gaat ze storten en hoeveel geld gaat ze opnemen? Waarom kiest ze voor deze bank? Doet ze zaken buiten de EU?” En zo ging het nog even verder.

De laatste vraag vond ik wel de aardigste: „O, ja ze mag ook nog een cadeau uitkiezen bij deze kinderrekening. Wat zou ze leuk vinden?”

Inmiddels is een van de meest voorkomende vacatures in de financiële sector die van compliance medewerker. Die houdt zich bezig met het zo goed mogelijk uitvoeren en controleren van wet- en regelgeving. De doorgeslagen controlecultuur zorgt voor veel werk. Vaak gaat het over de enorme schaarste aan personeel, maar soms bekruipt me het gevoel dat er te veel banen zijn in plaats van te weinig mensen.

Nu heeft De Nederlandsche Bank recent laten weten dat banken niet meer iedere transactie hoeven te controleren en meer vrijheid hebben om zelf in te schatten of iets een risico is. Dit gaat hopelijk voorkomen dat je onzinvragen krijgt bij het openen van een rekening.

Ik merk bij het regelen van financieringen dat een bank niet alleen wil weten of je het geld beschikbaar hebt, maar ook of het van jou is en waar het vandaan komt. Die vraag is in het belang van de zorgplicht. Met de vraag of het geld wel echt van jou is, wil de te weten komen of je niet bent overgefinancierd. Als je maximaal bij de bank leent en de rest leent bij bekenden, dan heb je te veel geleend en kun je mogelijk de financiering niet meer betalen. Ook deze controle heeft te maken met de wettelijke zorgplicht, maar ook met het risico dat de bank zelf loopt. Dat een bank wil weten waar het geld vandaan komt, heeft te maken met de wetgeving rond terrorisme en witwassen.

Een nieuwe trend is dat banken steeds vaker willen weten wat je met je geld gaat doen. Behalve je geld witwassen kun je geld namelijk ook ‘zwartwassen’. Koop je veel crypto’s of goud, of doe je veel contante opnames, dan ga je daar zeker vragen over krijgen. Nu steeds meer mensen vragen hebben bij het financiële systeem, neemt de vraag naar contant geld en goud toe. Je hoeft dus geen kwade bedoelingen te hebben, maar een bank kan het toch een verdachte transactie vinden.

Vaak vinden klanten dat al die vragen een inbreuk zijn op hun privacy. Ik ben het daarmee eens. Maar helaas mogen en moeten banken dit zelfs vragen.

De auteur is Master of Financial Planning.